Khó xử tội đào ngũ và tham nhũng

BP - Điều 325 trong Bộ luật hình sự hiện hành có quy định về “Tội đào ngũ” như sau: 1. Người nào rời bỏ hàng ngũ quân đội nhằm trốn tránh nghĩa vụ đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc trong thời chiến, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến tám năm: a) Là chỉ huy hoặc sĩ quan; b) Lôi kéo người khác phạm tội; c) Mang theo, vứt bỏ vũ khí, phương tiện kỹ thuật quân sự hoặc tài liệu quan trọng; d) Gây hậu quả rất nghiêm trọng. 3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười hai năm.

Theo ý kiến của cá nhân tôi thì quy định như trên về tội đào ngũ cần được sửa đổi, bổ sung vì không những khó khả thi mà còn làm giảm tính kỷ luật và sức chiến đấu của quân đội. Bởi vì điều luật đã quy định rõ rằng người nào rời bỏ hàng ngũ quân đội nhằm trốn tránh nghĩa vụ, đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc trong thời chiến thì mới có thể xử lý hình sự. Vì vậy, với các quân nhân lần đầu rời hàng ngũ rồi bỏ đi luôn, không quay về đơn vị thì các cơ quan tố tụng trong quân đội bó tay.

Đối với nhóm tội về tham nhũng được quy định từ Điều 278 đến Điều 284 trong Bộ luật hình sự. Theo ý kiến của cá nhân tôi, việc hình sự hóa các hành vi tham nhũng đã đáp ứng được yêu cầu của Công ước quốc tế TOC mà chúng ta đã ký kết. Tuy nhiên, một số quy định về tội đưa, nhận và môi giới hối lộ còn hạn chế. Cụ thể là tại Khoản 1, Điều 279 quy định về “Tội nhận hối lộ” như sau: Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ năm trăm nghìn đồng đến dưới mười triệu đồng hoặc dưới năm trăm nghìn đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm:... Và tại Khoản 1, Điều 289 là quy định về “Tội đưa hối lộ” có nội dung như sau: Người nào đưa hối lộ mà của hối lộ có giá trị từ năm trăm nghìn đồng đến dưới mười triệu đồng hoặc dưới năm trăm nghìn đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc vi phạm nhiều lần, thì bị phạt tù từ một năm đến sáu năm. Như vậy, ở cả hai điều luật trên đây đều thống nhất khái niệm về “của hối lộ” chỉ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trong khi khái niệm này theo Điều 8 Công ước TOC có nội hàm rộng hơn, gồm cả lợi ích vật chất và phi vật chất. Và thực tế hiện nay ở nước ta cho thấy, việc đưa và nhận hối lộ ngày nay không hoàn toàn chỉ là vật chất, mà có cả những vụ đưa và nhận hối lộ phi vật chất, nhưng hậu quả cũng vô cùng khó lường.

Thứ hai, tại Khoản 1 của Điều 278 là quy định về “Tội tham ô tài sản” với nội dung như sau: Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý có giá trị từ năm trăm nghìn đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới năm trăm nghìn đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm: Như vậy, với quy định trên mới chỉ đối với lĩnh vực quản lý nhà nước và trong các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, chứ chưa mở rộng phạm vi điều chỉnh của tội tham ô tài sản sang lĩnh vực tư.

Thứ ba là, Bộ luật hình sự hiện hành chưa hình sự hóa hành vi làm giàu bất chính với ý nghĩa như một biện pháp đột phá trong phòng, chống tham nhũng. Đồng thời cần có những quy định cụ thể việc thu hồi triệt để tài sản tham nhũng.

Từ những phân tích trên, tôi đề xuất cần sớm sửa đổi, bổ sung hai tội danh trên trong Bộ luật hình sự hiện hành. Có như vậy thì pháp luật mới thực sự đảm bảo tính công bằng, minh bạch và việc thực thi mới đạt hiệu quả cao.

Đ.N