Khắc vào thi ca hình ảnh người lính biên phòng

Tốt nghiệp Đại học Xây dựng, cuối năm 1971, Nguyễn Duy Cường được gọi nhập ngũ bộ đội biên phòng. Chàng kỹ sư quê gốc Hà Nội, mùa xuân năm ấy khoác ba lô lên Tây Bắc thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng với Tổ quốc. Chốt biên giới neo lưng chừng núi, đêm lạnh tê tái. Người lính trẻ thao thức nghe rõ tiếng bật chồi lách tách của vô số loại cây từ trong màn sương sẫm, cả tiếng những chú chim non ríu rít kêu tìm mẹ.

Trải qua nhiều đơn vị công tác, sau này ông chuyển về Cục Trinh sát Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng, từng có mặt trên tuyến biên giới Tây Ninh và tuyến biên giới các tỉnh Kiên Giang, An Giang… Cả một quãng đời gắn bó với biên cương dọc dài đất nước, Đại tá Nguyễn Duy Cường còn nhớ rất rõ những đêm lạnh buốt cùng đồng đội vượt suối, băng rừng đến từng cột mốc, đường biên. Rồi những ngày giúp dân trong mùa bão lũ, mưa giông…

Tình cảm với biên cương được ông bộc bạch qua những vần thơ mộc mạc. Và Cửa khẩu Tây Trang hiện lên trong thơ ông chứa chan tình cảm: “Con dúi, rét vào nhờ hơi ấm/Giàn mướp nở hoa vàng, nền đất mới sao thương”…

Đại tá Nguyễn Duy Cường chia sẻ: Tôi viết về dải đất biên cương điệp trùng, sớm dậy, đường biên trước mặt, những mùa xuân về hoa ban trắng rừng, những rừng hoa đào chen mây, bừng nắng. Tôi viết về người dân biên giới hiền hòa, chất phác, nhường từ bát ngô, bát mèn thén đúng lúc đói lòng. Cả những đêm giao lưu văn nghệ, nam nữ thi nhau chơi ném còn. Những ngày bình yên, đường chiều bất chợt gặp cánh diều bay. Những đêm giao lưu văn nghệ cùng các đoàn lên biên giới, các ca sĩ. Ánh trăng cong sau kẽ lá rừng già.

Bài thơ “Câu thơ bên bản Vẽ”, Nguyễn Duy Cường viết vào năm 1972 khi đang là người lính công tác ở Đồn biên phòng Tây Trang. Yêu biên giới, yêu đồn, yêu bản làng với những căn nhà sàn đơn sơ nép vào chân núi: “Trang đồ án tạm dừng, lên với biên cương/Cuốn sổ nhỏ mang theo trong ba lô chiến sĩ/Công trình đầu tiên, nhịp cầu tre bắc ngang mùa lũ/Mái nhà tranh nho nhỏ đậu lưng ngàn/Bàn chân anh khắp các nẻo rừng...”.

Bù Đốp, bên cột mốc 64 mênh mang rừng chiều, ngước nhìn đàn chim bay trong nắng ấm, Nguyễn Duy Cường lại bâng khuâng nhớ về Tây Bắc. Cảm xúc ấy ông viết nên những vần thơ thiết tha nỗi nhớ: “Những nẻo đường chúng mình có nhau/Vách núi cao đâu tính bằng cây số/Đường biên cương sớm sương buông lạnh giá/ Lên đỉnh ngàn gói cơm thấm mồ hôi/ Chiều Tây Nam bình yên, nắng ấm cánh chim bay/Da diết nhớ đất rừng Tây Bắc/Tuổi trẻ xa nhau thường nói về mơ ước/Về nơi địa đầu có chúng mình đang đợi phút vào xuân” (Ở Tây Nam nhớ đất rừng Tây Bắc).

Thơ của ông tình cảm dành nhiều cho biên cương, nơi điệp trùng cây lá, muôn loài chim thú. Nơi núi cao, đêm ánh sao trời chấp chới trên vai người lính biên phòng đứng gác. Nơi vực thẳm, sông sâu đi phân định đường biên, đến với cột mốc thiêng liêng. 48 năm qua, ông đã viết hàng chục bài thơ về cán bộ, chiến sĩ biên phòng. Sâu sắc nhất là những bài thơ: Câu thơ bên bản Vẽ, Cây ban Mường Lay bên lăng Bác, Ở Tây Nam nhớ đất rừng Tây Bắc, Bên tượng đài ước vọng, Nắng cuối rừng, Cánh diều chiều miền biên, Em hát cùng anh người lính biên cương, Hoàng hôn tím, Bình nguyên biên cương…

Ngoài làm thơ, Đại tá Nguyễn Duy Cường còn khắc họa lên gỗ “hình ảnh biên phòng” mang nội dung, nghệ thuật nhân văn sâu sắc, như tác phẩm: Nét dáng, Về bản, Cô gái chải tóc bên bờ suối, Nụ hôn bên cánh võng, Vó ngựa tuần tra. Trong đó “Nụ hôn bên cánh võng” khắc họa theo hình tượng chính những câu thơ ông sáng tác: “Nụ hôn bên cánh võng/Chỉ là giấc mơ thôi/Của người lính biên phòng trên chốt/Nụ hôn có tiếng thác/Gió rít chiều mưa bay/Đêm sâu lắng gặp quầng trăng lửa/Muốn tạc vào thế kỷ/Nụ hôn thế hệ tuổi hai mươi…”.

Những bài thơ của Đại tá Nguyễn Duy Cường mãi đồng hành với mọi thế hệ trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới Tổ quốc. Đặc biệt với lực lượng vũ trang và Bộ đội biên phòng nói riêng.