Kết quả bước đầu việc thành lập các ban của HĐND cấp xã

Đề án thí điểm thành lập các ban của HĐND cấp xã được thông qua tại kỳ họp thứ tư, HĐND tỉnh khóa VIII năm 2012. Sau một năm đề án đi vào thực tiễn, các ban của HĐND cấp xã đã và đang góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp cơ sở.

TĂNG CƯỜNG CÁC HOẠT ĐỘNG
GIÁM SÁT

Bà Đặng Thị Chiến, Phó chủ tịch HĐND xã Lộc Tấn (Lộc Ninh) cho biết: Từ khi thành lập các ban đến nay, HĐND xã đã chủ động phối hợp tổ chức giám sát việc thực hiện nghị quyết HĐND xã trên các lĩnh vực kinh tế, tài chính, an ninh, quân sự; giám sát việc thu - chi các khoản đóng góp của phụ huynh học sinh ở trường THCS Lộc Tấn, Mẫu giáo Hoa Hồng... HĐND xã cùng các tổ đại biểu đi khảo sát thực tế những vấn đề cử tri bức xúc. Qua đó giúp cấp ủy, chính quyền nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và đề ra các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh ở địa phương hiệu quả hơn. Đơn cử, tháng 11-2012, qua giám sát, HĐND xã phát hiện việc phòng ngừa tội phạm của Ban công an xã chưa được triển khai đồng bộ; công tác quản lý, ngăn chặn tội phạm hoạt động theo băng nhóm còn bị động; xã vẫn còn 40 hộ đồng bào dân tộc thiểu số chưa có sổ hộ khẩu... Trên cơ sở đó, các ban đưa ra những giải pháp khắc phục khó khăn, tồn đọng, giúp các đơn vị hoạt động tốt hơn.

Có các ban đã gợi mở cho đại biểu nhiều vấn đề chất vấn sát với tình hình thực tế (Ảnh: Cử tri chất vấn tại buổi tiếp xúc)

Ông Hà Trương Quyền, Chủ tịch HĐND xã Lộc Hưng (Lộc Ninh) khẳng định, từ khi có 2 ban, hoạt động của HĐND xã có sự chuyển biến cả về lượng và chất. Thời gian đầu mới thành lập, việc xây dựng chương trình hoạt động của các ban còn nhầm lẫn với hoạt động của thường trực HĐND xã. Nhưng sau khi được học hỏi kinh nghiệm ở tỉnh Đồng Nai, các ban đã có chương trình hoạt động riêng và có sự phân định rõ ràng. Nhờ có các ban, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND xã đã tăng lên đáng kể.

Ông Quyền cho biết thêm, trước đây, khi chưa có các ban, thường trực HĐND xã mỗi năm chỉ thực hiện giám sát khoảng 4-5 cuộc. Sau khi thành lập các ban, số buổi giám sát đã tăng lên gấp đôi. Hoạt động giám sát đi vào chiều sâu, kết luận giám sát huy động được trí tuệ tập thể và đưa ra được những đánh giá, kiến nghị sát với tình hình thực tế. Hay như việc thẩm tra các báo cáo, tờ trình, đề án của UBND xã trước các kỳ họp HĐND thường do thường trực HĐND xã thực hiện. Thế nhưng, thường trực HĐND xã chỉ có chủ tịch và phó chủ tịch hoạt động chuyên trách nên các ý kiến đóng góp thường thiếu tính tập thể, tính phản biện không cao. Từ khi có các ban, việc thẩm tra các tờ trình, báo cáo được phân công cụ thể cho từng thành viên có chuyên môn nghiệp vụ liên quan. Qua đó giúp HĐND xã ban hành được các nghị quyết có chất lượng, sát với tình hình địa phương và gợi mở cho đại biểu những vấn đề để chất vấn, trả lời chất vấn.

MÔ HÌNH HAY CẦN NHÂN RỘNG

Ông Bùi Văn Lộc, Phó chủ tịch thường trực HĐND huyện Lộc Ninh cho rằng, so với những nơi chưa thành lập các ban, hoạt động của HĐND 2 xã Lộc Tấn và Lộc Hưng nổi bật và hiệu quả hơn. Từ khi thành lập đến nay, các ban của HĐND 2 xã đã thực hiện hàng chục cuộc giám sát, khảo sát trên các lĩnh vực an ninh, giáo dục, quân sự, quốc phòng... Các ban đã giúp HĐND xã xem xét nhiều văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời kiến nghị những vướng mắc, thiếu sót trong quá trình ban hành. Nhờ vậy, việc thẩm tra các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết trước khi trình tại kỳ họp HĐND cấp xã mang tính tập thể và khách quan cao.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ban HĐND cấp xã còn xem nhẹ việc tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri. Một số HĐND xã chưa có báo cáo thẩm tra các tờ trình cũng như kết quả thực hiện sau giám sát... Ông Quyền cho rằng, do cán bộ phụ trách kiêm nhiệm, công việc nhiều nên chất lượng hoạt động của các ban chưa cao, kinh phí hoạt động chưa có và chưa có kinh nghiệm nên hoạt động còn nhiều bỡ ngỡ.

Đề án thí điểm thành lập các ban của HĐND cấp xã được thực hiện tại 5 huyện, thị xã gồm: Hớn Quản, Lộc Ninh, Bù Đăng, Đồng Phú và thị xã Đồng Xoài. Mỗi huyện, thị sau khi có quyết định sẽ chọn ra 2 xã, thị trấn làm điểm. Thời gian tổ chức thí điểm là 2 năm. Sau một năm sẽ sơ kết, đánh giá, nếu thấy hiệu quả sẽ nhân rộng. Mỗi HĐND cấp xã thành lập 2 ban (Ban Kinh tế - Xã hội và Ban Pháp chế). Mỗi ban có 5-7 thành viên là đại biểu HĐND cùng cấp và không là thành viên UBND cùng cấp.

Từ những hạn chế, khó khăn trên, nhiều ý kiến nêu câu hỏi có nhất thiết phải là chủ tịch hay phó chủ tịch HĐND làm trưởng ban hay không? Đây là mô hình hay cần nhân rộng, nhưng cần phải có thời gian để cơ cấu lại thành phần làm trưởng và phó ban để các ban sau khi thành lập hoạt động hiệu quả hơn.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh đánh giá cao những kết quả mà HĐND 2 xã Lộc Tấn và Lộc Hưng đã làm được. Tuy nhiên, thời gian tới, HĐND các xã cần nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm với cấp trên để nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã. Để các ban cũng như HĐND xã hoạt động tốt hơn, các ban cần xây dựng kế hoạch chi tiết nghị quyết, chương trình hành động. Thường trực HĐND xã cần nghiên cứu văn bản nhiều hơn, quan tâm hướng dẫn để các ban hoạt động hiệu quả.

Ông Hoàng Ngọc Tuấn, Bí thư Đảng ủy xã Lộc Tấn cho rằng, để ban HĐND cấp xã hoạt động hiệu quả, các thành viên của ban phải là chuyên trách. Thường trực HĐND tỉnh nên định kỳ tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng cho đại biểu HĐND, giúp họ nâng cao trình độ chuyên môn, học tập kinh nghiệm để đảm bảo tốt chức năng, nhiệm vụ của HĐND cấp xã nói chung và ban HĐND cấp xã nói riêng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Minh Luận