Hướng đi nào cho mô hình trường học mới VNEN?

BP - “Ông có thích không đã, có cảm nhận được nó không đã? Giáo viên mất thêm giờ, cực nhọc hơn trong quá trình lên lớp, Nhà nước đâu có trả thêm tiền, chúng tôi đâu có dại gì “ôm rơm cho nặng bụng”. Nhưng trách nhiệm của ngành giáo dục phải làm. Nếu giáo viên không tích cực, xã hội không đồng tình, phụ huynh không ủng hộ thì có dùng phương pháp giảng dạy nào cũng thất bại. Ngày tôi đi học có mơ cũng không dám đứng nói trước đám đông. Còn bây giờ các em tự giới thiệu, tự tìm kiếm tri thức, tự bảo vệ ý kiến của mình trước thầy cô, bè bạn. Hay hơn không?” - thầy Vũ Văn Mười, Phó phòng Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) thị xã Đồng Xoài đặt câu hỏi ngược lại khi tôi đề cập đến chất lượng của mô hình Trường học mới tại Việt Nam (VNEN).

>> Giá sách VNEN trên trời!
>> Vì sao mô hình VNEN bị từ chối?

NIỀM VUI VNEN

Chương trình VNEN được áp dụng thí điểm tại 28 trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Bình Phước kể từ năm học 2011-2012. Riêng thị xã Đồng Xoài có 2 trường là tiểu học Tân Bình B và tiểu học Tân Xuân B. Sau 6 năm gắn bó với chương trình VNEN, cô Đinh Thị Thành, Hiệu trưởng Trường tiểu học Tân Xuân B cho biết: “Chương trình VNEN thực sự đã thổi luồng gió mới cho phương pháp dạy và học của trường. Cái được đầu tiên ai cũng thấy là học sinh tự tin, hoạt bát hơn. Các em tự tin trong giao tiếp và phát huy được khả năng vốn có của mình. Đặc biệt là lượng tri thức do các em tự khám phá, tìm kiếm nên cũng dễ dàng được củng cố và nắm vững hơn so với phương pháp truyền thống”.

Hiệu ứng chương trình VNEN chưa dừng lại ở đó, nó còn giúp học sinh biết chia sẻ, biết làm việc nhóm để khám phá những điều mới lạ trong cuộc sống quanh mình. Đồng tình với quan điểm này, thầy Lê Đình Coóng, Trưởng phòng GD-ĐT huyện Bù Đốp cho rằng: Chương trình VNEN còn giúp học sinh biết kiến thức, hiểu kiến thức và vận dụng kiến thức vào giải quyết từng tình huống trong cuộc sống. Chính vì những ưu điểm nổi trội của chương trình mà cả nước hiện có 54/63 tỉnh, thành áp dụng.

Một trong những lý do để chương trình VNEN thành công chính là nhờ đội ngũ thầy cô giáo rất tận tâm và trách nhiệm với nghề nghiệp. Thầy Nguyễn Văn Khỏe, Trưởng phòng GD-ĐT thị xã Đồng Xoài cho biết, trước khi triển khai chương trình, giáo viên được tập huấn, trải nghiệm làm học trò, làm giáo viên đứng lớp. Trong giờ học, giáo viên phải thường xuyên đi lại và quan sát việc học, nghiên cứu của học sinh. Điều quan trọng hơn hết là mỗi giáo viên không chỉ có kiến thức trong sách vở mà còn phải tự trang bị lượng kiến thức bên ngoài và các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên để giúp học sinh hưng phấn khám phá những điều thú vị ở thế giới tự nhiên. Giáo viên phải có óc quan sát linh hoạt, phải nắm được tình hình trong lớp các em có chịu nghiên cứu không, điều đó không phải ai cũng làm được. Nếu giáo viên không tận tâm, không chịu khó, không tự trang bị kiến thức cho mình thì chương trình VNEN sẽ thất bại.

NỖI BUỒN VNEN

Năm học 2016-2017, Trường THCS Thanh Hòa, huyện Bù Đốp triển khai chương trình VNEN cho hai khối lớp 6 và 7. Sĩ số học sinh bình quân mỗi lớp dao động từ 30-35 em. Trường THCS Tân Xuân, thị xã Đồng Xoài cũng bước vào năm thứ hai triển khai chương trình VNEN ở hai lớp 6 và 7. Bình quân sĩ số học sinh lớp 6 là 35 em, khối lớp 7 là 39 em. Với số học sinh này, khi kê bàn ghế cho học sinh để triển khai dạy chương trình VNEN thì không còn chỗ cho giáo viên đi lại. Đầu năm học 2016-2017, Trường THCS Tân Xuân thông báo cho 720 phụ huynh khối lớp 6 và 7 đăng ký học chương trình VNEN nhưng chỉ duy nhất một phụ huynh đăng ký. Để có 36 học sinh xếp vào lớp 6, trường phải xếp ngẫu nhiên các em đã học chương trình VNEN từ cấp tiểu học. Có phụ huynh không đồng ý cho con học theo chương trình VNEN đã xin chuyển trường.

CÁI CẦN HƯỚNG ĐẾN

Mô hình trường học mới tại Việt Nam (Escuela Nueva - Việt Nam) được khơi nguồn từ Colombia vào những năm 1991-2000 để dạy học sinh lớp ghép ở vùng miền núi khó khăn theo nguyên tắc lấy học sinh làm trung tâm. Mô hình trường học mới đã được tổ chức và chuyên gia giáo dục quốc tế từ các nước có nền giáo dục tiên tiến hỗ trợ và phát triển. Mô hình này đã thành công vang dội và mau chóng nhân rộng ở các nước châu Mỹ - La tinh.

Việt Nam hiện có 54/63 tỉnh, thành trong cả nước ứng dụng mô hình VNEN. Ngay tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đang áp dụng mô hình này ở những trường có đủ điều kiện cơ sở vật chất và giáo viên đạt chuẩn.

Cô Nguyễn Minh Thu Thủy, Chủ tịch Công đoàn ngành GD-ĐT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết: Bộ GD-ĐT không phải ngẫu nhiên đưa mô hình dạy học này vào các trường phổ thông. Mô hình VNEN có những ưu điểm rõ ràng, vừa khơi dậy tính hứng thú cho học sinh trong quá trình tìm kiếm tri thức vừa giúp học sinh tự lập, tự tin trong giao tiếp, biết chia sẻ trong cuộc sống. Cái khó hiện nay là cơ sở vật chất nhiều trường của chúng ta chưa đáp ứng được mô hình này. Do vậy các trường cần phải thận trọng khi triển khai chương trình.

 Thực tế từ các trường đang triển khai chương trình VNEN của tỉnh Bình Phước cho thấy, việc ứng dụng chương trình VNEN dành cho học sinh cấp tiểu học khá thành công. Riêng cấp THCS hiện nay còn khá cập rập. Đặc biệt giáo viên chưa được tập huấn bài bản để nắm bắt phương pháp dạy học mới. Từ khi triển khai thí điểm đến nay đã gần 7 năm nhưng chưa được tổng kết đánh giá một cách khoa học, rộng rãi nên nhiều phụ huynh chưa hiểu hết mục đích, ý nghĩa, nhất là tính ưu việt của chương trình. Bên cạnh đó, những thông tin trái chiều từ các trang mạng không chính thống đã làm một số phụ huynh hiểu sai về chương trình VNEN nên dẫn đến tình trạng không ủng hộ hoặc phản đối quyết liệt. Như vậy, nhiều vấn đề rất cần được ngành GD-ĐT tính đến nếu muốn triển khai đại trà chương trình VNEN.