Hợp tác xã khó tiếp cận vốn ngân hàng

BP - Toàn tỉnh hiện có 107 hợp tác xã (HTX) và 1 liên hiệp HTX, nhưng chỉ có 27 HTX hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, những HTX này cũng đang gặp khó khăn về vốn, tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại dù Chính phủ đã có nhiều chính sách về tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp - nông thôn, như: Nghị định số 41/2010/NĐ-CP ngày 12-4-2010 và Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 9-6-2015.

Ông Dương Mã Dưỡng ở thôn Đồng Tiến, xã Phước Tân (Phú Riềng), Giám đốc HTX bơ sáp cao cấp Mã Dưỡng kiểm tra cây giống trước khi trồng mới

Theo Nghị định số 41/2010/NĐ-CP, các đối tượng khách hàng là cá nhân, hộ gia đình, hộ sản xuất - kinh doanh ở nông thôn, các HTX, chủ trang trại, tổ chức tín dụng được xem xét cho vay không có bảo đảm bằng tài sản tối đa từ 50-500 triệu đồng, tùy lĩnh vực, ngành nghề sản xuất - kinh doanh. Cụ thể, các cá nhân, hộ sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp được vay tối đa đến 50 triệu đồng; các hộ kinh doanh - sản xuất ngành nghề hoặc làm dịch vụ phục vụ nông nghiệp, nông thôn được vay tối đa 200 triệu đồng; riêng các HTX, chủ trang trại được vay tối đa đến 500 triệu đồng. Còn theo Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, HTX, liên hiệp HTX và chủ trang trại được tổ chức tín dụng cho vay không có tài sản bảo đảm theo 8 mức, tối đa từ 50 triệu đồng đến 3 tỷ đồng tùy đối tượng, lĩnh vực sản xuất - kinh doanh.

Với mức vay theo Nghị định số 55, nếu HTX được tiếp cận nguồn vốn thì đây là khoản kinh phí không hề nhỏ để thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh. Thế nhưng, hiện không ít HTX rơi vào thế khó khăn về nguồn vốn. Báo cáo tình hình hoạt động của đơn vị với đoàn khảo sát của Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể HTX trong buổi làm việc ngày 29-5, ông Phùng Hữu Quang, Giám đốc HTX nông nghiệp Bình Phước cho biết: Trong 6 tháng hoạt động, đơn vị đã chi khoảng 10 tỷ đồng. Khó khăn lớn nhất của HTX hiện nay là vốn. Từ khi thành lập đến nay, HTX đều tự xoay nguồn vốn, các thành viên chưa góp vốn đầy đủ, kịp thời do khó tiếp cận vốn ngân hàng.

Đoàn khảo sát của Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể HTX thăm vườn dưa lưới của HTX sản xuất - thương mại - dịch vụ Nguyên Khang Garden

Ông Thạch Biển, thành viên HTX nông nghiệp Bình Phước ở phường Tân Thiện, thị xã Đồng Xoài cho biết: Thành viên có thu nhập mới có thể góp vốn cho HTX, trong khi tài sản duy nhất của gia đình dùng để vay vốn đầu tư sản xuất là đất và sổ đỏ. Thế nhưng, đất của tôi tại ấp Suối Nhung, xã Tân Hưng (Đồng Phú) được đo đạc từ năm 2009 đến nay vẫn chưa được cấp sổ đỏ nên không có tài sản để thế chấp.

Tương tự, ông Hoàng Phú Hội, Giám đốc HTX sản xuất - thương mại - dịch vụ Nguyên Khang Garden cũng phải lấy 2 sổ đỏ cá nhân thế chấp vay vốn để bổ sung kinh phí hoạt động và mở rộng sản xuất. Bất cập này cũng xảy ra ở HTX sản xuất tiêu sạch bền vững Hưng Phước. Ông Bùi Quốc Hai, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX cho biết: HTX có trên 80 thành viên với diện tích gần 200 ha tiêu, nhưng chỉ có khoảng 70 thành viên góp vốn 2,6 tỷ đồng. HTX đã chi mua đất, xây dựng nhà xưởng 2,3 tỷ đồng. Ngoài vận động các thành viên góp thêm, tôi phải thế chấp sổ đỏ của gia đình vay 600 triệu đồng để duy trì hoạt động của HTX. Nếu Nhà nước không có giải pháp hỗ trợ kịp thời thì hoạt động của HTX rất dễ bế tắc.

“Hiện nay, việc cho HTX vay vốn đối với các ngân hàng thương mại rất khó, vì cơ chế góp vốn của HTX nhiều hình thức như: hiện vật, sở hữu trí tuệ, tiền mặt... Do đó, không có cá nhân nào đứng ra chịu trách nhiệm để vay và phía ngân hàng rất khó giải ngân. Nếu các HTX muốn tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng thương mại thì phải thống nhất lại cách góp vốn” - một lãnh đạo ngân hàng thương mại trên địa bàn thị xã Đồng Xoài cho biết.

Thực hiện Luật HTX năm 2012, tỉnh đã có nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ các HTX. Có 13 HTX được hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường với kinh phí 367,7 triệu đồng. 5 HTX, tổ hợp tác được vay vốn từ các nguồn Trung ương, tỉnh, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng với 1,680 tỷ đồng. Ngành chức năng đã hướng dẫn 4 HTX lập dự án hoàn thành thủ tục vay vốn với 1,280 tỷ đồng; hỗ trợ giao đất cho 1 HTX với diện tích 7.990m². Tuy nhiên, số HTX được hỗ trợ tiếp cận vốn nêu trên chỉ là một phần rất nhỏ trong tổng 108 HTX, liên hiệp HTX trên địa bàn tỉnh đang rất  “khát” nguồn vốn hoạt động.

Trên thực tế, hầu hết các HTX gặp khó khăn trong hoạt động là do thiếu vốn; trong khi những trở ngại về luật, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tập thể chưa được xây dựng thành nghị quyết và thông qua HĐND tỉnh hằng năm cũng như giai đoạn, dẫn đến việc phân bổ kinh phí, xây dựng cơ chế chính sách thiếu đồng bộ, không cụ thể. Mặt khác, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước hiện nay đối với kinh tế tập thể chưa có cấp xã, hệ thống liên minh HTX chỉ có cấp tỉnh, chưa có cấp huyện và xã. Việc phối hợp giữa các sở, ngành, đoàn thể chưa chặt chẽ, thống nhất và nguồn lực hỗ trợ phát triển chưa tập trung về một đầu mối. Cán bộ lãnh đạo của HTX chủ yếu từ kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực sản xuất. Cụ thể, toàn tỉnh có 214 cán bộ quản lý HTX nhưng chỉ có 25 cán bộ đạt trình độ cao đẳng, đại học trở lên và 47 cán bộ đạt trình độ sơ cấp, trung cấp. Do đó, năng lực quản lý của hội đồng quản trị và giám đốc HTX còn yếu, chưa tách bạch rõ chức năng quản lý với chức năng điều hành; chưa đưa ra được cơ chế, chế tài điều chỉnh quan hệ hợp tác giữa thành viên với thành viên, thành viên với HTX...

Ông Giang Xuân Sơn, Phó chủ tịch UBND thị xã Đồng Xoài cho biết: Thời gian qua, việc đào tạo cho cán bộ HTX chỉ dừng lại ở mức tập huấn. Vì vậy, công tác đào tạo cần mang tính chuyên sâu, để đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý HTX đáp ứng được nhu cầu phát triển thị trường, đưa HTX bắt kịp xu thế hội nhập.

Bà Trương Thị Ngọc Ánh, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy viên Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX cho rằng: Bình Phước là tỉnh có những chiến lược phát triển kinh tế HTX kiểu mới đúng hướng. Cụ thể, thời gian qua tỉnh có nhiều HTX thành lập mới, kiện toàn Ban chỉ đạo phát triển kinh tế hợp tác của tỉnh do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy giữ chức vụ Trưởng ban, nâng số thành viên Ban chỉ đạo lên 22 thành viên. Tuy nhiên, tỉnh cũng cần có phân tích và báo cáo cụ thể nguyên nhân 45 HTX ngưng hoạt động và các HTX hoạt động không hiệu quả để đưa ra hướng giải quyết phù hợp. Đồng thời, cần có thêm chính sách hỗ trợ cho HTX để các đơn vị này hoạt động ngày hiệu quả hơn nữa, tạo ra nhiều chuỗi sản phẩm có giá trị cho tỉnh.  

Nguyệt Cát