Hồ tiêu 2016: Vì sao mất mùa nhưng sản lượng vẫn cao?

BP - Khoảng tháng 5 năm 2016 mới bắt đầu vào chính vụ thu hoạch hồ tiêu. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của hiện tượng El nino nên hạn hán xảy ra cả trong mùa mưa, vì vậy đa phần vườn tiêu giảm sản lượng so năm 2015 (năm mất mùa). Nhưng diện tích tiêu tơ (3-7 năm tuổi) cho thu hoạch tăng nên sản lượng cao hơn năm 2015 và giá không bằng nhưng vẫn ở mức cao...

MẤT MÙA GIỐNG TIÊU CHỦ LỰC VĨNH LINH

Những ngày giáp tết Nguyên đán 2016 về vùng trồng tiêu trọng điểm của huyện Lộc Ninh, những vườn tiêu giống Ấn Độ (chiếm 12% diện tích tiêu ở Bình Phước) đã cho thu hoạch. Ở các xã Lộc Hòa, Lộc An tuy chưa vào chính vụ thu hoạch hồ tiêu với giống tiêu chủ lực là Vĩnh Linh (gần 50% diện tích) và tiêu Trung (tiêu Lộc Ninh), đa phần nông dân phản ánh mất mùa, năng suất, sản lượng ước giảm 50% so với năm 2014 và 25-30% so với năm 2015. Hình ảnh chúng tôi ghi nhận được là các dé tiêu ngắn, hạt thưa hơn.

Giữa mùa mưa, người trồng tiêu ở ấp Thạnh Đông, xã Lộc Tấn (Lộc Ninh) vẫn phải căng mình tưới nước cho vườn tiêu

Anh Trần Minh Chánh ở ấp 6, xã Lộc Hòa có gần 10 ngàn nọc tiêu và là một trong những người trồng tiêu kỳ cựu cho biết: “Nhờ dòng suối bao quanh trang trại và đất đỏ bazan, lại không nằm dưới lô cao su nên vườn tiêu của gia đình tôi có nguồn nước dồi dào. Nước không bị nhiễm phèn nhưng do tác động của thời tiết nên phần diện tích tiêu giống Vĩnh Linh đều giảm năng suất và sản lượng, kể cả tiêu tơ đang trong thời kỳ cho năng suất cao”. Giống tiêu Vĩnh Linh của anh Chánh ước giảm 25% sản lượng so năm 2015. Anh Phan Trang ở ấp 3, xã Lộc An với kinh nghiệm 25 năm trồng tiêu chia sẻ: “Vườn tiêu già của gia đình tôi ước giảm 30% sản lượng so với năm 2015. Như vậy, so với năm 2014 sản lượng giảm 55%”.

Vườn tiêu của “vua” trồng tiêu Nguyễn Bá Thịnh ở ấp 4, xã Lộc An với 3.300 nọc trồng năm 1996, năm 2015 thu 8 tấn, năm nay dự kiến chỉ đạt khoảng 6 tấn. Mất mùa nặng nhất là vườn tiêu già của ông Nguyễn Minh Quán ở ấp 4, xã Lộc An (3 ha) năm 2015 năng suất đạt 2,7 tấn/ha nhưng năm nay dự kiến chỉ đạt khoảng 0,5 tấn/ha.

Khuyến nông viên Hoàng Sánh ở xã Lộc Thiện cho biết: Đầu năm 2016, qua khảo sát mùa vụ ở Lộc Thiện và khu vực trồng tiêu trọng điểm Lộc An, Lộc Hòa, nhiều vườn xơ xác, sản lượng giảm sâu 40% so với năm 2015. Chỉ có khoảng 10% tiêu giống Vĩnh Linh ở ấp Đồi Đá, xã Lộc Khánh là có năng suất, sản lượng bằng năm 2014 và cao hơn 2015 khoảng 10%. Chủ yếu là tiêu ở thời kỳ cho năng suất cao, 3-7 năm tuổi.

Vườn tiêu giống Vĩnh Linh của anh Chánh cho chuỗi ngắn và trái thưa

Theo kết quả khảo sát mùa thu hoạch hồ tiêu năm 2015-2016 của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam ở 6 tỉnh trọng điểm sản xuất hồ tiêu là Bình Phước, Đắk Nông, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai và Tây Nguyên, dự đoán sản lượng hồ tiêu cả nước chỉ cao hơn chút ít so với vụ 2015 (nhờ tăng diện tích trồng mới năm 2012 đã cho thu hoạch) nhưng không bằng vụ 2014, ước đạt tổng sản lượng khoảng 135-137 ngàn tấn (năm 2015 là 134 ngàn tấn).

HẠN GIỮA MÙA MƯA

Vua trồng tiêu thế giới năm 2014 - ông Nguyễn Bá Thịnh và nhiều khuyến nông viên có kinh nghiệm dày dạn trồng, chăm sóc hồ tiêu ở Lộc Ninh cho rằng: Mùa mưa năm 2015 đến muộn, suốt mùa khô không có mưa trái mùa, trời nắng gắt diễn ra vào tháng 4-5 của năm 2015, sau đó lại mưa đột ngột vào cuối tháng 5 là thời kỳ phân mầm, ra hoa đã tác động xấu đến sản lượng vụ tiêu 2016. Do đó, các vườn tiêu giống Vĩnh Linh ra hoa đợt này đều bị gãy đốt, rụng khớp hàng loạt. Đa số những vườn tiêu ra hoa đợt 2 (tháng 6) mới cho thu hoạch tốt (giống tiêu Trung và tiêu sẻ).

Trong tháng 1, khối lượng tiêu xuất khẩu ước đạt 7.000 tấn, kim ngạch đạt 67 triệu USD, giảm 30,2% về khối lượng và 31,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2015. Trước đó, xuất khẩu tiêu năm 2015 đạt 133 ngàn tấn với 1,26 tỷ USD, giảm 14,4% về khối lượng nhưng tăng 5% về giá trị so với năm 2014. Giá tiêu xuất khẩu bình quân năm 2015 đạt 9.507 USD/tấn, tăng 22,7% so với năm 2014. Năm 2015, giá tiêu cao đỉnh điểm và diễn biến phức tạp, nhiều chuyên gia kinh tế ở lĩnh vực hồ tiêu cho rằng có gom hàng, đầu cơ xảy ra trên thị trường trước hiện tượng El nino khắc nghiệt.

Thị trường xuất khẩu tiêu lớn nhất của Việt Nam trong năm 2015 là Hoa Kỳ, các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất và Singapore với 35,2% thị phần. Các thị trường có giá trị tăng mạnh là Đức (36,7%), Tây Ban Nha (33,9%), Hàn Quốc (28,3%) và Anh (26,7%).

Bà Trần Thị Yến ở ấp Bù Rên, xã Bù Gia Mập (Bù Gia Mập) than thở: Mùa tiêu năm 2015, với 1.500 trụ tiêu cho trái bói gia đình tôi thu được 1,2 tấn. Cứ nghĩ năm 2016 tiêu vào vụ thu hoạch năm thứ 2 năng suất sẽ tăng gấp 2-2,5 lần nên gia đình tôi đã tập trung chăm sóc theo hướng hữu cơ hóa để vườn tiêu bền vững. Thế nhưng, năm nay hạn hán xảy ra ngay giữa mùa mưa. Mùa mưa kết thúc sớm và đã gần 4 tháng nay ở Bù Gia Mập không có trận mưa trái mùa nào nên nước ngầm trong đất dường như đã cạn kiệt. Vườn tiêu xơ xác không có trái, sản lượng ước đạt 0,5 tấn.

Tháng 8-2015 là thời điểm mưa kéo dài nhưng khi đi thực tế, hình ảnh chúng tôi ghi nhận được là người trồng vẫn phải căng mình tưới nước cho tiêu mới trồng và tiêu kinh doanh. Theo Trung tâm Khí tượng thủy văn thì lượng mưa 2015 giảm 30% so với năm trước. Hạn hán xảy ra ngay cả trong mùa mưa khiến năng suất, sản lượng vụ tiêu 2016 bị ảnh hưởng.

Mất mùa nhưng sản lượng hồ tiêu cả nước niên vụ 2016 vẫn cao hơn năm 2015. Do giá tiêu năm 2015 quá cao nên nông dân đa phần đã bán hết vào thời điểm tháng 10 và 11 năm trước. Giữa tháng 12-2015 đến nay (thời điểm Việt Nam bắt đầu vào vụ thu hoạch giống tiêu Ấn Độ), giá tiêu đã giảm 10.000 đồng/kg và dao động từ 157-159.000 đồng/kg. Cụ thể, ngày 1-2, giá tiêu đen ở Lộc Ninh đại lý mua vào 159.000 đồng/kg. Nhiều nông dân cho rằng, đây vẫn là mức giá “lý tưởng” của hồ tiêu so với nhiều nông sản xuất khẩu chủ lực khác. Theo các đại lý thu mua tiêu, thị trường hồ tiêu năm 2016 sẽ không có biến động về giá mạnh như 2015.

P.Hà