Hải đăng cổ trên đảo Hòn Lớn

BP - Nhìn trên hải đồ, vùng biển Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa có một vùng đảo khá rộng tên Hòn Lớn. Hòn Lớn thuộc huyện Vạn Ninh, cách thành phố Nha Trang 23km. Theo người bạn của tôi làm việc tại Sở Khoa học - Công nghệ tỉnh Khánh Hòa thì đây là hòn đảo được người ta đánh giá có nhiều cái khác lạ. Đã có vài dự án du lịch được phê duyệt trên đảo Hòn Lớn như khu du lịch Bãi Nhàu của Công ty Minexco, khu du lịch Lucky Land. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa dự án nào được triển khai. Vì vậy, Hòn Lớn bây giờ vẫn là hòn đảo hoang sơ, phủ kín màu xanh cây cối và các bãi biển tuyệt đẹp.

Ngày xưa, Hòn Lớn có tên chữ là Hòn Đại Dư, che chắn trước cửa vịnh Vân Phong để tàu bè vào ẩn nấp mùa mưa bão. Vào ra cửa vịnh có 2 lạch nằm giữa Hòn Lớn và Bàn Sơn là lạch Cửa Bé ở phía đông và lạch Cửa Lớn (lạch Cổ Cò) ở phía tây. Cấu tạo địa chất của đảo Hòn Lớn khá lạ. Một bên là bãi cát biển tạo thành vòng eo mềm mại, làm nơi neo đậu cho tàu thuyền. Ba bên đảo còn lại là những vực đá sắc, khá hóc hiểm với những vực dựng đứng. Hòn Lớn dài 14,2km, chiều ngang chỗ rộng nhất 6km. Tuy diện tích của đảo khá rộng nhưng hầu hết là rẫy của người dân, phần còn lại là những cánh rừng cây cối xanh tươi quanh năm. Ở mạn tây đảo Hòn Lớn là ngọn núi cao trên 580m so với mực nước biển. Ngoài ra, trên đảo còn nhiều rặng núi thấp hơn, vẫn còn phủ đầy cây rừng nguyên sinh. Để ra Hòn Lớn có 2 hướng đi, một là từ cảng Vạn Giả (thị trấn Vạn Giả), thuê tàu của ngư dân ra đảo (lộ trình khoảng 16km). Hai là vào Đầm Môn, theo thuyền ngư dân ở bãi Sơn Đừng để ra đảo Lớn (khoảng 7km). Trên đảo có 3 thôn nhỏ là Vạn Thạnh, Ninh Tân và Ninh Dao giáp biển 3 hướng tây, nam và bắc, dân cư thưa thớt. Những làng nhà nổi nuôi tôm, cá bè san sát, cùng những mái nhà ngói rải rác ven chân đảo. Ven chân đảo có khoảng 180 gia đình đang sinh sống. Trên đảo có một trường cấp I, học sinh qua lớp 5 nhiều em phải nghỉ học chuyển nghề đi biển, nếu gia đình khá giả thì ra Nha Trang trọ học.

Đặc biệt trên đảo Hòn Lớn có ngọn hải đăng xây dựng từ năm 1890 và được xem là một trong 5 ngọn hải đăng cổ nhất nước ta. Hải đăng Hòn Lớn có độ cao 102m, sơn 2 màu chính là trắng và đen, đèn của ngọn hải đăng có thể vươn xa đến 26 hải lý. Nhiệm vụ chính của hải đăng Hòn Lớn là giúp tàu thuyền hoạt động tại khu vực trong vùng và bảo đảm an toàn hàng hải. Tòa nhà của trạm hải đăng có diện tích hơn 750m². Những gian nhà của trạm hải đăng xây kiểu biệt thự Pháp đã có hơn 120 tuổi. Trước đây, con đường độc đạo đi lên hải đăng Hòn Lớn chỉ là đường đất, rất khó đi, nhưng bây giờ đã được các công nhân của trạm làm bê tông. Đường nhỏ nhưng cũng đủ cho xe máy di chuyển dễ dàng, vận chuyển hàng hóa và nước ngọt lên hải đăng. Những người công nhân gác hải đăng Hòn Lớn phải sinh hoạt và làm việc ngay tại chỗ để đảm bảo hoạt động hàng hải thông suốt 24/24 giờ. Đời sống của họ còn gặp nhiều khó khăn, vì trên đảo rất thiếu nước ngọt, đặc biệt vào mùa khô.

Hải đăng Hòn Lớn được xem là “mắt biển” của Nha Trang và có ý nghĩa quan trọng trong việc rọi ánh sáng, giúp hoạt động tàu thuyền lưu thông an toàn. Theo thống kê, cả nước hiện có hơn 90 ngọn hải đăng dọc đất nước từ Bắc vào Nam. Ngoài số ít ở những cảng biển sầm uất hay những thành phố lớn, đa số các ngọn hải đăng đều ở những vị trí heo hút, xa xôi hay ở những đảo tiền tiêu, nhất là những ngọn hải đăng trên các đảo thuộc quần đảo Trường Sa hay Nhà giàn DK.