Giá cà phê giảm mạnh

Giá cà phê giảm mạnh và hiện thấp hơn giá thành sản xuất. Thị trường cà phê với nhiều nghịch lý khó lý giải cần có giải pháp ứng cứu thích hợp để cây cà phê vẫn là cây xóa đói giảm nghèo của nông dân.  

GIÁ BÁN THẤP HƠN GIÁ THÀNH

Tháng 10 - tháng đầu tiên của niên vụ 2013-2014, giá cà phê đã rơi thẳng đứng chạm đáy dưới 30 ngàn đồng/kg, giảm hơn 15 ngàn đồng/kg so với tháng 9 và cùng kỳ niên vụ trước. Đây cũng là mức giá thấp nhất kể từ niên vụ 2009-2010 đến nay. Giá giảm mạnh khiến nông dân trồng cà phê điêu đứng, doanh nghiệp sản xuất, chế biến cà phê trên bờ phá sản và nguy cơ phá vỡ ngành cà phê Việt Nam...

Theo phản ánh của nông dân, mùa cà phê năm nay đến sớm hơn khoảng nửa tháng, giá thấp lại không dễ bán. Bà Nguyễn Thị Trường có 1 ha cà phê ở ấp Đồi Đá, xã Lộc Khánh (Lộc Ninh) cho biết: Nếu đúng thì cuối tháng 10, đầu tháng 11 mới vào vụ, nhưng rẫy cà phê của gia đình bắt đầu chín vào cuối tháng 9 do mưa dầm. Cà phê chín không kiếm được người hái mà hái xuống không có người mua tươi như những năm trước nên liều để ngớt mưa mới thu hoạch.

Ông Lê Hòa Ngọc, Phó chủ tịch Hội nông dân xã Lộc Thuận (xã có diện tích cà phê nhiều nhất của huyện Lộc Ninh nhờ có nguồn nước của hồ thủy lợi) cho biết: Hiện đang đầu niên vụ cà phê và phải 1,5 tháng nữa mới vào chính vụ, nhưng giá cà phê dưới giá thành sản xuất đã làm nông dân thất vọng. Một số hộ ở Lộc Thuận hái xong phơi khô cất trữ, còn đa phần ngậm ngùi bán để có tiền trả công hái, phân bón.

THỊ TRƯỜNG CÀ PHÊ - NHIỀU NGHỊCH LÝ

Việt Nam là nước lớn thứ 2 về xuất khẩu cà phê của thế giới, chủ yếu là cà phê robusta, thị trường tập trung tại châu Âu. Niên vụ 2012-2013, nước ta xuất khẩu giảm 10,5% so với niên vụ trước. Tháng 10-2013, tháng đầu tiên của niên vụ này, Việt Nam xuất khẩu ước đạt 58 ngàn tấn, kim ngạch đạt 119 triệu USD, giảm 8,7% về lượng và 12,4% về giá trị so với tháng 9. Xuất khẩu cà phê 10 tháng đầu năm 2013 đạt 1,09 triệu tấn, kim ngạch 2,33 tỷ USD, giảm 24,6% khối lượng và 24,6% giá trị so với cùng kỳ năm 2012.

Dự báo niên vụ 2013-2014, do ảnh hưởng của thời tiết nên sản lượng cà phê cả nước giảm 15% so với niên vụ trước. Hơn nữa Việt Nam là một trong 5 nước bị ảnh hưởng biến đổi khí hậu khiến 40.000 ha cà phê bị sâu bệnh và 5.000 ha mất trắng do nắng hạn, 30% diện tích cà phê già cỗi khiến sản lượng cà phê ước giảm trên 15% so với niên vụ trước.

Tiêu thụ cà phê trên thế giới trung bình tăng 2,4%/năm và tiêu thụ nội địa tăng 1% so với năm trước. Giá mua giảm nhưng doanh nghiệp không dám đẩy mạnh thu mua vì sợ tiếp tục giảm. Sản lượng cà phê 3 nước lớn nhất thế giới giảm so với niên vụ trước nhưng giá giảm dưới giá thành và không có điểm dừng là một nghịch lý khó lý giải, đẩy ngành cà phê đứng trên bờ vực phá sản.

Theo nhận định của Hiệp hội cà phê - ca cao, hiện trên sàn giao dịch đang có bàn tay vô hình bán ra khối lượng ảo lớn để đẩy giá cà phê xuống đáy với sự loan tin lượng cà phê đang tồn kho nhiều, sản lượng cà phê các nước sản xuất lớn tăng trong niên vụ này...

Với người trồng cà phê vào thời điểm này bán cũng lỗ mà cất trữ cũng lo. Các chuyên gia kinh tế cho rằng Nhà nước cần tăng sản lượng dự trữ lên từ 300 đến 500 ngàn tấn thay vì 200 ngàn tấn như hiện nay và thời gian tạm trữ nâng lên 6 tháng. Và nên chăng dùng một chế độ đăng ký xuất khẩu theo từng tháng cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Theo đó dựa trên số đăng ký xuất bán, giảm lượng người tranh mua tranh bán để chủ động nguồn hàng và tiền, đồng thời góp sức cùng nông dân điều tiết hàng bán ra thị trường vừa để giữ giá vừa không gây khó cho bạn hàng rang xay. Về lâu dài cà phê của Việt Nam phải hướng đến chất lượng thu hoạch khi cà phê đã già chín; giảm xuất khẩu thô, tìm kiếm thị trường tăng xuất khẩu chế biến sâu để tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu.

Phương Hà