Ghi chép: Người anh hùng của bầu trời

BP - Tôi vinh dự được tới thăm Đại tá, Anh hùng phi công Nguyễn Thành Trung một ngày cuối năm tại nhà riêng của ông ở quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. Trong những trang sử vàng về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, nhắc đến phi công Nguyễn Thành Trung, rất nhiều người sẽ biết đây là nhân vật được cách mạng cài sâu vào hàng ngũ địch, đã lái máy bay của Mỹ ném bom Dinh Độc Lập - hang ổ ngụy quyền Sài Gòn ngày 8-4-1975. Ông cũng là người có công rất lớn trong việc thiết kế trận đánh táo bạo, có một không hai trong lịch sử ngày 28-4-1975. Với sự dẫn dắt của ông, những phi công của cách mạng đã phối hợp tuyệt vời cùng những phi công hàng binh bay thẳng vào sào huyệt địch, ném bom phá hủy hàng chục máy bay, làm tê liệt hoàn toàn Sân bay Tân Sơn Nhất ngay trước ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng.

Căn nhà của Anh hùng phi công Nguyễn Thành Trung ở cuối đường Dương Quảng Hàm, phường 6, quận Gò Vấp mang một vẻ trầm tư, tĩnh lặng. Sau khi nghỉ hưu, ông bà sống tại đây với niềm vui giản dị là hằng ngày chăm sóc bầy gà, đàn cá cảnh và những cây cảnh trong khuôn viên. Trang phục khỏe khoắn khiến ông mang một vẻ phong trần rất cuốn hút. Trải qua bao thăng trầm của cuộc đời, ông vẫn quắc thước, rắn rỏi và trẻ hơn nhiều so với tuổi 75. Điều đó cho thấy sức chịu đựng dẻo dai cùng những phẩm chất khác biệt ở một con người xuất chúng.

KHÔNG MUỐN “NÓI ĐI NÓI LẠI” MỘT CHUYỆN AI CŨNG BIẾT RỒI!

Đó là lý do khiến ông phải “trốn” nhiều nhà báo cả trong và ngoài nước. Và tôi là người may mắn khi được diện kiến, được trò chuyện cùng ông để viết bài cho số báo xuân Kỷ Hợi này.

Mở đầu câu chuyện, ông nhìn thẳng tôi và nói cũng rất thẳng: “Hơn chục năm rồi, chú không tiếp báo giới nữa. Nói đi nói lại cũng chỉ nhiêu đó, toàn những chuyện ai cũng biết từ lâu. Cháu là ngoại lệ bởi đã đến từ Bình Phước - nơi có nhiều ân nghĩa với chú và bởi có Thương Thương “bảo lãnh” (chị Nguyễn Thị Thương Thương là con gái đầu của Anh hùng phi công Nguyễn Thành Trung, hiện là Phó khoa Huấn luyện chuyên ngành, Trung tâm Huấn luyện bay Vietnam Arlines - PV). Sự thẳng thắn của ông khiến tôi thấy “nhột” xen lẫn sự tò mò về một con người lâu nay mình chỉ biết trên sách báo, phim ảnh. Và như để minh chứng cho điều ông vừa nói, 2 chiếc điện thoại cứ đổ chuông liên hồi. Ông không tắt máy, vì như thế là bất nhã, cứ để họ gọi, không liên lạc được sẽ chán mà “tha” cho mình!

Vào dịp kỷ niệm Ngày giải phóng miền Nam (30-4) hay những ngày lễ lớn của dân tộc, nhiều tờ báo trong nước và các hãng thông tấn nước ngoài lại muốn khai thác những câu chuyện cũ, những nhân vật tên tuổi của cả hai phía trong cuộc chiến năm xưa. Và sự kiện ném bom Dinh Độc Lập, ném bom Sân bay Tân Sơn Nhất mà ông là tác giả luôn là câu chuyện hấp dẫn đối với nhiều ký giả. Bởi có rất nhiều khía cạnh, rất nhiều tình tiết trong cuộc đời làm tình báo của một người cộng sản, một nhân vật lịch sử chưa được khai thác và những tình tiết ấy sẽ là “thỏi nam châm” hút bạn đọc đến với những tờ báo độc quyền khai thác.

Trong không khí mát mẻ của tiết trời phương Nam ngày giáp lễ Noel, ông thong thả kể về những tháng ngày nằm trong lòng địch. Việc cấp trên quyết định giao cho ông thực hiện nhiệm vụ ném bom Dinh Độc Lập ngày 8-4-1975 là nằm ngoài dự kiến, bởi ông có nguy cơ bị lộ do 1 cán bộ của ta bị địch bắt và khai ra. Người này hoạt động trong lực lượng pháo binh nhưng manh nha biết trong hàng ngũ không quân của chính quyền Sài Gòn có người của cách mạng và còn nói rõ quê Bến Tre. Thời điểm ấy, các tình báo của ta hoạt động ở cơ sở pháo binh của địch đều bị bắt hết. Lực lượng không quân của ngụy quyền khi ấy có khoảng 10 người quê Bến Tre, tất cả đều bị quân cảnh rà soát, thẩm vấn. Cuộc chiến đang trong giai đoạn căng thẳng, quyết liệt, nếu ông bị lộ sẽ dở dang mọi kế hoạch nên những ngày này, Nguyễn Thành Trung như ngồi trên đống lửa và ông đã tính đến các phương án rời hàng ngũ địch để trở về. Và 10 giây lịch sử bằng việc tách khỏi đội hình bay của địch để ném bom Dinh Độc Lập, sau đó là trận đánh Sân bay Tân Sơn Nhất của ông đã góp phần làm thay đổi cục diện cuộc chiến, làm nên tên tuổi người anh hùng của bầu trời.

LỊCH SỬ SẼ PHÁN XÉT

Ông ngồi thoải mái trên sa-lon và nói: “Cháu đến phỏng vấn chú về những chuyện đã qua, nhưng cũng vì những chuyện đó mà người ta chửi chú quá trời” (tôi muốn trích nguyên văn lời ông và xin nói rõ, “người ta” chính là lực lượng đối kháng với cách mạng Việt Nam - PV). Bằng giọng chậm rãi, rành rẽ, ông kể về những tháng ngày ly tán của gia đình. Cho đến sau này gặp lại, nghe bà kể ông mới biết ngay sau khi ông ném bom Dinh Độc Lập thì quân cảnh, cảnh sát đã bao vây kín nhà. Phương án đưa vợ con ông ra vùng an toàn mà tổ chức xây dựng bị vỡ. Bà và 2 người con gái còn rất nhỏ bị bắt vào tù. Ngày 30-4-1975, Sài Gòn thất thủ, người ta phá cửa nhà tù thì vợ con ông cũng thoát khỏi cùng với những tù nhân khác. Khi ấy Thương Thương mới 5 tuổi và em gái Nguyễn Thị Thanh Phương mới 8 tháng tuổi. Cứ thế, bà ẵm Thanh Phương trên tay và dắt Thương Thương đi bộ 70 cây số về quê ngoại ở Mỹ Tho. Trong khi đó, ông vẫn miệt mài với nhiệm vụ huấn luyện phi công ở Đà Nẵng mà không hề hay biết.

Những năm tháng sau giải phóng, ông làm nhiệm vụ huấn luyện bay ở Biên Hòa. Sài Gòn sau ngày giải phóng, những người thất trận chưa nguôi ngoai thù hận nên chuyện ném chất bẩn, chọi đá vào nhà hay viết giấy đe dọa không còn là chuyện lạ với vợ con ông. Nhưng rồi khó khăn của những ngày đầu tái thiết đất nước sau chiến tranh với những chuyện cơm áo gạo tiền cuốn người ta đi. Còn ông thì cho đến tận bây giờ vẫn nhận được rất nhiều lời chỉ trích, thậm chí chửi rủa. “Người ta” gọi ông là “kẻ trở cờ”, “kẻ cơ hội”, nhưng ông nói cuộc đời ông làm gì cũng có sự suy tính, chuẩn bị kỹ càng chứ không phải cảm hứng nhất thời hay liều lĩnh. Việc luồn sâu vào hàng ngũ địch là do tổ chức sắp đặt, nhưng ông đã dự đoán tất cả những tình huống xấu nhất có thể xảy ra, cả việc vợ con có thể bị bắt, thậm chí bị sát hại sau khi ném bom Dinh Độc Lập, ông cũng đã lường. Nhưng ông chấp nhận hy sinh vì đó là sứ mệnh lịch sử. Suốt bao năm trong vỏ bọc sĩ quan không lực Việt Nam Cộng hòa, hay tại các trung tâm đào tạo phi công chiến đấu tại Mỹ, ông chưa bao giờ hối tiếc về sự lựa chọn duy nhất của mình.

Trong câu chuyện, tôi có nhắc lại một đoạn trong nội dung phỏng vấn của Hãng truyền hình CNN với ông vài năm trước. Phóng viên của CNN đã đưa ra các con số và nói đại ý rằng: Trận chiến giữa lòng Sài Gòn những ngày cuối tháng 5-1975 được dự đoán sẽ là trận đổ máu nhiều nhất, tàn phá nặng nề nhất, nhưng cuối cùng đã không xảy ra mà nguyên nhân chủ yếu do trận ném bom vào Tân Sơn Nhất đã phá hủy phần lớn máy bay khiến quân lực Sài Gòn không còn khả năng chống trả. Và việc chính quyền Sài Gòn phải sớm đầu hàng đã tránh được một cuộc huyết chiến giữa hai phía. Nghe đến đây, ông suy tư một chút rồi trả lời: Những việc tôi đã làm là trách nhiệm mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Tôi làm không vì bản thân, cũng không vì cá nhân nào, càng không phải để nổi tiếng. Đúng, sai lịch sử sẽ phán xét. Nếu việc tôi làm mà góp phần giảm được đổ máu thì những gì bản thân, gia đình tôi phải chịu đựng đã được trả một cái giá xứng đáng rồi.

BÌNH PHƯỚC - MẢNH ĐẤT NHIỀU ÂN NGHĨA

Anh hùng phi công Nguyễn Thành Trung sẽ không bao giờ quên phút giây hạ cánh an toàn xuống sân bay dã chiến Phước Long. Qua hàng ngàn giờ bay nhưng có lẽ đây mới là những giờ bay đặc biệt nhất. Ông kể: Kế hoạch ném bom Dinh Độc Lập, tôi đã sẵn sàng. Nhưng xong nhiệm vụ thì phải có đường ra. Thời điểm ấy, Phước Long là tỉnh đầu tiên được giải phóng. Vì thế, tôi đã yêu cầu Trung ương Cục chuẩn bị sân bay để sau khi hoàn thành nhiệm vụ sẽ hạ cánh. Máy bay mà tôi sử dụng để thực hiện sứ mệnh lịch sử năm ấy là phản lực F5E - loại máy bay chiến đấu tối tân nhất của Mỹ, đòi hỏi đường bay cất và hạ cánh tối thiểu 3.000m, nhưng sân bay dã chiến Phước Long lúc này chỉ có đường băng 1.000m và rất gồ ghề. Sau trận đánh Phước Long lại bị hư hỏng khá nhiều. Trung ương Cục đã chấp nhận và sửa chữa để bảo đảm cho tôi hạ cánh an toàn. Giây phút đầu tiên, mảnh đất đầu tiên tôi đáp xuống sau khi hoàn thành nhiệm vụ, trở về với cách mạng chính là Phước Long. Dẫu chỉ lưu lại Phước Long 1 ngày đêm, nhưng sự chào đón của nhân dân, của đồng chí, đồng đội khiến lòng tôi ấm mãi. Chiếc phản lực F5E sau đó trở thành hiện vật lịch sử. Và tháng 5-2017, Nhà truyền thống thị xã Phước Long đã tiếp nhận hiện vật này.

Khi tôi khoe Đồng Xoài đã trở thành thành phố, ông hào hứng nói: Chọn Đồng Xoài làm thành phố trung tâm hành chính tỉnh là chính xác. Ngày trước đã nhiều lần bay qua vùng đất này, ông cứ thắc mắc vì sao chính quyền Sài Gòn lại không chọn Đồng Xoài làm tỉnh lỵ mà lại chọn Phước Long. Bởi từ trên cao nhìn xuống, địa thế Đồng Xoài rất đẹp, có thể nói đẹp nhất khu vực Đông Nam bộ. Và ông tin tưởng với địa thế đẹp, với hệ thống giao thông khá thuận lợi, lại cách không xa các trung tâm lớn như Bình Dương, Đồng Nai, Sài Gòn thì thành phố Đồng Xoài sẽ có nhiều cơ hội phát triển trong tương lai.

Tháng 12-2018

Linh Tâm