Đồng Phú bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các DTTS

BPO - Với 17 thành phần dân tộc cùng chung sống, trong đó 20,55% số dân là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), tương đương 19.589/95.324 người, Đồng Phú hội tụ, đan xen nhiều nét văn hóa độc đáo từ các vùng miền trong cả nước. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các DTTS luôn được các cấp, ngành trong huyện quan tâm, chú trọng. Từ đó góp phần gìn giữ giá trị truyền thống tốt đẹp, tạo nên một cộng đồng đoàn kết, tiến bộ, tương trợ nhau cùng phát triển.

Ấp Thuận Tiến, xã Thuận Lợi là điển hình trong bảo tồn và phát huy các văn hóa đặc sắc của người S’tiêng ở Đồng Phú. Toàn ấp có 350 hộ với 1.476 người, trong đó 80% số dân là người S’tiêng. Hiện nay, ấp còn lưu giữ 2 bộ cồng, chiêng, duy trì đội cồng chiêng gồm 5 người, đội văn nghệ 12 người, 1 đội đẩy gậy, 1 đội bắn nỏ và hơn 10 gia đình làm nghề dệt thổ cẩm, đan gùi.

Già làng Điểu Sết ở ấp Thuận Tiến, xã Thuận Lợi duy trì đan gùi phục vụ nhu cầu sinh hoạt trong gia đình

Để nét văn hóa không bị mai một, nhiều năm qua, các cấp, ngành trong huyện thường xuyên quan tâm, đến từng gia đình động viên, tuyên truyền để bà con hiểu và trân quý những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình; đồng thời tập trung xây dựng lực lượng nòng cốt truyền dạy cho thế hệ trẻ các làn điệu dân ca, cách đánh cồng chiêng, các nghề truyền thống như đan gùi, dệt thổ cẩm... Vì muốn lưu giữ những nét văn hóa đại diện của dân tộc để con cháu đời sau biết về nguồn cội nên nhiều năm nay, già làng Điểu Sết ở ấp Thuận Tiến tích cực hướng dẫn lớp trẻ cách đánh cồng chiêng, hiểu ý nghĩa của tiếng cồng, tiếng chiêng trong các lễ hội. Già Điểu Sết nói: “Cồng chiêng đối với chúng tôi là bản sắc dân tộc, là tài sản vô giá, biểu tượng cho sức mạnh vật chất lẫn tinh thần của người S’tiêng. Tôi biết đánh chiêng từ năm lên 10 tuổi. Mong muốn của tôi là truyền dạy cho thế hệ sau để lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”. Ngoài ra, già làng Điểu Sết còn duy trì đan gùi phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày trong gia đình. Bởi đối với già, dù hiện nay có nhiều vật dụng thay thế nhưng chiếc gùi không chỉ mang lại thuận lợi cho người dùng mà còn là biểu tượng văn hóa của người S’tiêng.

Đồng bào DTTS ở Đồng Phú đa số là người Tày, Nùng với khoảng 12.281 người. Những năm gần đây, phong trào đàn tính, hát then phát triển khá mạnh, xuất hiện thường xuyên trong các hội diễn, hội thi văn nghệ quần chúng của huyện và trở thành nét sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc trưng của người Tày, Nùng trên địa bàn. Sau thời gian lao động, bà con lại bồi đắp cho mình món ăn tinh thần với cây đàn tính và những điệu then mộc mạc, tình tứ. Hiện nay, huyện Đồng Phú có 4 câu lạc bộ đàn tính, hát then hoạt động khá bài bản, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Các câu lạc bộ này thường đại diện huyện, xã đi tham gia biểu diễn tại các hội diễn trong và ngoài huyện.

Bà Nội Thị Uyên, Chủ nhiệm Câu lạc bộ đàn tính, hát then xã Tân Hòa cho biết: Câu lạc bộ sinh hoạt 3-4 lần mỗi tháng, còn khi nông nhàn hoặc chuẩn bị tham gia hội thi, hội diễn, các thành viên tập trung tập luyện liên tục. Mới đầu, câu lạc bộ hoạt động gặp nhiều khó khăn vì thiếu kinh nghiệm. Tuy nhiên với mong muốn bảo tồn nét văn hóa của dân tộc Tày, Nùng nên câu lạc bộ tích cực tập luyện và đóng góp tiền mua đạo cụ, trang phục cần thiết phục vụ biểu diễn. Với sự nỗ lực của các thành viên đến nay, câu lạc bộ đã đem lại những tiết mục biểu diễn đặc sắc. Không chỉ sưu tầm, học hát làn điệu then cổ, các thành viên còn sưu tầm nhiều điệu then với lời mới; thường xuyên giao lưu với các câu lạc bộ ở trong và ngoài huyện, tích cực tham gia phong trào văn hóa, văn nghệ tại địa phương.

Để bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, định kỳ 2 năm/lần, huyện Đồng Phú lại tổ chức liên hoan văn hóa - thể thao các DTTS với nhiều hoạt động phong phú như: giao lưu văn hóa, văn nghệ, trình diễn trang phục dân tộc, biểu diễn cồng chiêng; thi đấu các môn thể thao truyền thống như: bắn nỏ, đẩy gậy, đi cà kheo, kéo co... Ngoài ra, trong nhiều chương trình văn nghệ chào mừng các ngày lễ lớn, Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện đều đưa một số tiết mục văn nghệ đặc sắc của đồng bào DTTS vào biểu diễn như một cách để quảng bá, tuyên truyền đến mọi người về nét văn hóa độc đáo, qua đó chung tay bảo tồn, phát huy. Đồng thời, trung tâm thường xuyên cử cán bộ về cơ sở nắm bắt, động viên các câu lạc bộ cũng như tìm kiếm những hạt nhân kế cận để gầy dựng phong trào...