Do đâu giá thịt heo “phi mã”?

BPO - Trước tình hình giá thịt heo tăng đột biến và bất bình thường từ trước tết Nguyên đán, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành qua hàng loạt các biện pháp mạnh tay để bình ổn nhưng đến nay, giá thịt heo vẫn chưa “giảm nhiệt”. Đâu là nguyên nhân dẫn tới giá thịt heo tăng chóng mặt và người tiêu dùng phải gánh chịu thiệt thòi suốt thời gian qua? Sau khi tìm hiểu chuỗi sản xuất, từ khâu chăn nuôi đến ra thành phẩm, chúng tôi đã lý giải được những bất cập.

Con giống khan hiếm và đắt đỏ

Thời điểm này, chi phí thức ăn, dịch vụ thú y, nhân công để nuôi được 1 con heo thịt xuất chuồng không cao hơn so với thời điểm heo chưa tăng giá. Nhưng giá heo giống lại tăng chóng mặt, gấp đôi, gấp ba so với thời điểm trước khi xảy ra dịch tả heo châu Phi, tương ứng từ khoảng 1-1,2 triệu đồng/con giống thì nay phải mất ít nhất 3 triệu đồng. Giá heo giống cao nhưng lại khan hiếm, không phải muốn mua là có ngay. Thông thường, Công ty CP là nơi cung cấp heo giống số lượng lớn thì giờ đây, liên lạc với công ty rất khó khăn. Một số hộ đã đưa ra giải pháp tình thế là tìm đến các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nhưng cũng không dễ vì hầu như ai cũng tranh thủ gây đàn nuôi heo thịt do mức lời quá hấp dẫn hiện nay.

Sạp bán thịt heo tại thị xã Phước Long thường rất vắng khách mua vì giá quá cao - Ảnh: Công Minh

Ông Phạm Văn Kình có thâm niên nuôi heo gần 20 năm ở phường Sơn Giang, thị xã Phước Long cho biết: “Khan hiếm và đắt đỏ con giống để tái đàn là một trong những nguyên nhân cốt lõi đẩy giá thịt heo tăng gần gấp 3 lần trong thời gian gần đây. Nhiều người thấy giá heo giống quá cao nên không dám nhập về nuôi dẫn đến thiếu heo thịt. Nếu gia đình tôi có heo giống cũng sẽ để nuôi bán heo thịt. Chính vòng luẩn quẩn này làm cho giá heo không thể xuống được. Nhà nước ổn định giá heo giống thì giá heo hơi sẽ xuống. Người chăn nuôi cũng là người sử dụng thịt heo nên cũng mong giá thịt heo giảm...”.

Người chăn nuôi lãi to…

Giá heo hơi đang cao ngất ngưởng từ 95-100 ngàn đồng/kg và người chăn nuôi đang thu lãi rất cao. Bình quân nuôi khoảng 4-5 tháng, trọng lượng từ 80-100kg/con, người nuôi có lãi từ 3,5-4 triệu đồng, chưa tính công chăm sóc. Đây được xem là mức lãi cao kỷ lục từ trước đến nay, thậm chí gấp 4 lần so với năm 2013, 2014 - thời điểm cực thịnh nhất trong ngành chăn nuôi heo lấy thịt. Nhiều người chăn nuôi heo trên địa bàn tỉnh cho rằng, việc nuôi heo rất lời hiện nay là dịp để họ bù đắp lại những mất mát, thiệt hại nặng nề trong đợt dịch bệnh heo châu Phi vừa qua…

Giá heo tăng bất thường từ đầu năm đến nay, chắc chắn không ai khác người tiêu dùng phải gánh chịu. Với khẩu vị của người Việt, thịt heo vẫn luôn là thực phẩm khó có thể thay thế trong mỗi bữa cơm gia đình. Do đó, dù hạn chế thì người tiêu dùng vẫn phải “bấm bụng” mua. Anh Nguyễn Trung, chủ tiệm bán hàng ăn ở phường Phước Bình, thị xã Phước Long cho biết: “Kinh doanh dịch vụ ăn uống nên tôi buộc phải mua thịt heo mỗi ngày dù giá quá cao so với nhiều thực phẩm khác. Thịt heo giá đắt đỏ như vậy nhưng cũng khó tăng giá món ăn của quán. Bởi tăng lên là mất khách ngay”. Chị Lưu Hoàng Ánh Tuyết, một người nội trợ tại thành phố Đồng Xoài chia sẻ: “Dù đắt nhưng đi chợ tôi vẫn phải mua thịt heo. Bởi gia đình tôi đã quen với thực phẩm này. Chúng tôi chỉ mong thịt heo sớm giảm giá vì giờ quá cao, ảnh hưởng đến chi tiêu của gia đình”.

…Nhưng lò mổ thua lỗ

Ngược lại với người chăn nuôi, chủ các lò mổ gia công lại đang gồng mình bù lỗ chi phí hằng tháng. Điển hình như lò mổ của anh Nguyễn Hoàng Vũ được xem là lớn nhất Phước Long, nếu trước đây, mỗi ngày mổ từ 60-80 con heo thịt thì nay công suất còn chưa tới một nửa. Anh Vũ cho biết: “Nhiều người cứ nghĩ giá heo cao thì chúng tôi làm ăn được nhưng thật ra hoàn toàn không phải như vậy. Vì từ lúc giá heo tăng cao đến nay, chúng tôi vô cùng khó khăn, ảnh hưởng thu nhập vì người tiêu dùng hạn chế ăn thịt heo dẫn đến tiêu thụ ít. Mỗi ngày, lò mổ đều không đủ công suất bởi thị trường bán thịt heo rất chậm. Mỗi tháng hoạt động, chúng tôi phải bù lỗ từ 10-15% cho chi phí nhân công...”.

Tương tự các lò mổ, thương lái và người bán thịt heo ở các chợ trên địa bàn tỉnh cũng chật vật từ khi giá heo tăng chóng mặt. Lợi nhuận hiện không khác so với trước nhưng sức mua giảm mạnh kéo theo các quầy thịt heo luôn trong tình trạng ế ẩm, rủi ro cao nếu “ôm” nhiều. Đã có một số hộ kinh doanh thịt heo “treo sạp”. Bà Phan Thị Tầm, người bán thịt heo lâu năm tại Trung tâm Thương mại thị xã Phước Long nói: Giá thịt heo cao ít khách mua nên tiểu thương bán ế lắm. Đến xế trưa mà thịt còn nhiều là phải giảm bằng vốn và ép người quen mua giùm, kể cả cho thiếu. Riết thâm lỗ vốn hết luôn…Căn nguyên giá thịt heo bất cập đã rõ và muốn kéo giá thịt heo trên thị trường xuống cần sự vào cuộc, điều phối của ngành chức năng. Cùng với đó, việc nhập khẩu thịt heo cũng cần phải xem xét đến hiệu quả. Bởi giá thịt nhập khẩu có thể thấp hơn từ 20-40% thịt heo trong nước nhưng chưa được bán phổ biến ở chợ truyền thống mà chủ yếu ở các cửa hàng, hệ thống siêu thị. Bên cạnh đó, người dân vẫn chưa có thói quen sử dụng thịt heo nhập khẩu nên khá e dè. Đây chính là nguyên nhân dù Việt Nam đã nhập khẩu lượng thịt heo không nhỏ nhưng giá thịt heo trong nước vẫn cứ “bình chân như vại”.