Điều kiện đã chín muồi để triển khai thực hiện mô hình chính quyền đô thị

Sáng 13-9, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân và Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Đua đã có bài phát biểu quan trọng trong Hội thảo về tổ chức chính quyền đô thị ở Việt Nam do Báo Nhân Dân phối hợp với TPHCM và Bộ Nội vụ tổ chức tại Hà Nội.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Đua(đứng) và các đồng chí lãnh đạo TPHCM tại hội thảo sáng nay.

Tại hội thảo, đồng chí Lê Hoàng Quân khẳng định: Phát huy kết quả thí điểm không tổ chức HĐND ở huyện, quận, phường, với yêu cầu khách quan về đổi mới công tác tổ chức quản lý hành chính Nhà nước đối với một đô thị đặc biệt và những yêu cầu, nguyện vọng của tuyệt đại đa số các tầng lớp nhân dân..., TPHCM xác định điều kiện đã chín muồi để triển khai thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo hướng tổ chức chính quyền địa phương với cơ quan đại diện của nhân dân có quyền hạn và trách nhiệm tương xứng với quyền làm chủ của nhân dân, có cơ chế tự chủ và trách nhiệm cao hơn.

Phác họa những nét căn bản trong Đề án thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị TPHCM, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân cho rằng mô hình tổ chức trên chỉ phát huy hiệu quả khi cơ chế phân cấp và ủy quyền được đổi mới và thực hiện triệt để theo hướng tăng cường và nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phạm vi thẩm quyền, nhiệm vụ được giao. Do đó, kiến nghị Trung ương “Việc gì địa phương làm tốt hơn, sát với thực tế hơn, bảo đảm lợi ích của dân hơn thì giao địa phương làm. Việc gì đã phân cấp cho địa phương thì Trung ương chỉ ban hành chính sách, thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát, thanh tra công vụ”.

Cụ thể, đề nghị phân cấp cho TPHCM thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tăng thẩm quyền tự chủ về ngân sách, tài chính công và tổ chức bộ máy, nhân sự. Trên cơ sở phân định về công vụ, nhiệm vụ thuộc cấp nào thì ngân sách cấp đó đài thọ. Địa chỉ trách nhiệm của mỗi cấp rõ ràng và những nội dung trên cần luật định trong Luật Chính quyền địa phương hoặc Luật Công vụ.

Chính quyền TPHCM sẽ phân cấp và ủy quyền đối với chính quyền cơ sở để thực thi nhiệm vụ, nhằm bảo đảm tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm cao nhất cho chính quyền cơ sở. Đối với các cơ quan đại diện hành chính như quận, huyện, phường thì thực hiện theo cơ chế ủy quyền của UBND cấp trực tiếp quản lý.

Đồng chí Nguyễn Văn Đua, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM nhấn mạnh: Mô hình chính quyền đô thị phải đáp ứng được thể chế do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; khắc phục được tình trạng quan liêu, xa dân và tăng được tính tự chủ của mỗi cấp chính quyền. Mô hình đô thị tốt sẽ giúp chính quyền sát dân, thấu hiểu lo toan, trăn trở của các tầng lớp nhân dân; đặc biệt sẽ giúp cho người nghèo, người yếu thế có thể tiếp cận tốt hơn các dịch vụ giáo dục, y tế.

Bàn về vấn đề này, PGS.TS Vũ Thư góp ý: Tổ chức chính quyền đô thị có điểm chung, nhưng không thể có mô hình tổ chức chính quyền đô thị chung cho các nước, các địa phương. Với TPHCM, Đề án chính quyền đô thị TPHCM với mô hình tạm gọi là “thành phố trong thành phố” tuy vẫn còn phải được bàn tính và còn có những ý kiến khác nhau, nhưng về hướng cải cách có thể nói là đúng hướng.

Theo ông Vũ Thư, mô hình này nhằm khắc phục tình trạng quản lý cắt khúc, thể hiện được tinh thần rằng đối với một đô thị, vấn đề chủ yếu là quản lý hành chính hiệu quả chứ không phải là có nhiều cấp chính quyền để mỗi cấp người dân có cơ quan HĐND đại diện cho mình một cách hình thức. “Chỉ riêng điều đó là đã có lợi cho người dân, bởi lợi ích của họ được thực hiện không bị sự chia cắt bởi quản lý, cung ứng dịch vụ công theo các đơn vị hành chính – lãnh thổ trong cùng một đô thị…”, ông Thư bình luận.

Nhìn lại lịch sử tổ chức chính quyền đô thị ở Việt Nam, PGS.TS Vũ Thị Phụng (ĐH Khoa học Xã hội và nhân văn) đúc kết kinh nghiệm: Để mô hình thành công, yếu tố quan trọng là nhận thức cả từ hai phía: người dân (để bầu chọn chính xác một chính quyền làm việc hiệu quả) và cán bộ (để giải quyết tốt một khối lượng công việc lớn và phức tạp).

(Theo SGGP)