Để nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri

BP - Thời điểm này, các vị đại biểu HĐND tỉnh đã thực hiện xong nhiệm vụ tiếp xúc cử tri (TXCT) và sẵn sàng cho kỳ họp thứ 4, HĐND tỉnh khóa IX. Theo báo cáo tổng hợp của UBMTTQVN tỉnh, trong đợt tiếp xúc này, toàn tỉnh có 6.805 cử tri dự và  phát biểu 1.082 ý kiến. Đã có 973 ý kiến được các đại biểu HĐND tỉnh và lãnh đạo địa phương trả lời tại hội nghị. Còn lại 109 ý kiến, kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh và ngành chức năng của tỉnh chưa được trả lời; trong đó 82 ý kiến, Ban Thường trực UBMTTQVN tỉnh đã chuyển trực tiếp đến 18 sở, ban, ngành chức năng tỉnh xem xét, giải quyết, 27 ý kiến chuyển đến Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh xem xét, giải quyết.

Hoạt động TXCT của đại biểu HĐND được pháp luật quy định rất cụ thể trong Luật Tổ chức HĐND, UBND năm 2003 và quy chế hoạt động của HĐND năm 2005. Tuy nhiên, trong thực tiễn hoạt động này vẫn còn nhiều vấn đề cần quan tâm. Theo quy định, đại biểu HĐND TXCT trước, sau kỳ họp và có thể TXCT theo chuyên đề hoặc trực tiếp gặp cử tri để tìm hiểu những vấn đề mà đại biểu quan tâm. Thông tin về cuộc TXCT phải được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để nhân dân biết và tự giác đến dự. Tuy nhiên, trong thực tế không phải địa phương nào cũng thông báo rộng rãi, cử tri thường được mời thông qua giấy mời của chủ tịch UBND hoặc thường trực UBMTTQVN nơi tổ chức cuộc tiếp xúc. Bởi trên thực tế rất ít cử tri thật sự quan tâm đến các buổi TXCT nếu như bản thân, gia đình mình không có vấn đề gì bức xúc.

Cử tri xã Thanh Phú (Bình Long) kiến nghị tại buổi tiếp xúc cử tri ngày 28-6-2017 - Ảnh: Tuyết Ly

Một thực tế nữa là số điểm tiếp xúc còn ít, chưa đáp ứng yêu cầu của cử tri. Và vì thế, đại biểu HĐND không thể nắm bắt, thu thập hết ý kiến, nguyện vọng của nhân dân. Công tác tổng hợp, phân loại ý kiến, kiến nghị của cử tri chưa đầy đủ, chưa kịp thời; một số đại biểu chưa thể hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình, chưa thật sự quan tâm, đầu tư để nâng cao chất lượng, hiệu quả TXCT; kỹ năng TXCT của một số đại biểu còn hạn chế. Một số đại biểu còn thiếu thông tin và kinh nghiệm, chưa làm chủ được diễn đàn TXCT, nhất là trong việc xử lý các tình huống phát sinh. Nhiều đại biểu năng lực, trình độ còn hạn chế lại thiếu am hiểu các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước nên chỉ ghi nhận ý kiến của cử tri rồi phản ánh về thường trực HĐND một cách thụ động. Vì thế, có tình trạng đại biểu này tiếp xúc cử tri đi rất đông, nhưng đại biểu khác tiếp xúc thì cử tri tham gia ít. Công tác giám sát, đôn đốc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri trong nhiều trường hợp chưa được quan tâm đúng mức. Việc giải trình, tiếp thu ý kiến của cử tri của một số đại biểu và cơ quan chức năng ở địa phương còn lúng túng. Thực tiễn cho thấy, ở các buổi TXCT, cử tri thường yêu cầu đại biểu thông tin về việc chính quyền địa phương giải quyết hoặc thực hiện lời hứa giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri ở những lần tiếp xúc trước. Không ít trường hợp đại biểu không nắm bắt được thông tin, lại phải “khất nợ” cử tri. Chính điều này làm cho khoảng cách cử tri và người đại diện ngày càng xa hơn; cử tri ít mặn mà với các buổi TXCT của đại biểu; sự nhiệt thành của cử tri tại diễn đàn này cũng ngày càng giảm. Bên cạnh đó, ý thức trách nhiệm của một số cử tri chưa cao, mặt bằng dân trí chưa đồng đều giữa các vùng, miền nên một số cử tri đến dự tiếp xúc với đại biểu chủ yếu để phản ánh những bức xúc cá nhân. Ngược lại, có nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri vượt quá khả năng, điều kiện của địa phương. Nhiều cử tri chưa hiểu rõ chức năng của HĐND các cấp nên đưa ra những kiến nghị không phù hợp.

Người viết bài này đã có một nhiệm kỳ làm đại biểu HĐND tỉnh và cũng đã qua nhiều kỳ TXCT. Có nhiều buổi tiếp xúc, từ trên bục cử tọa nhìn xuống thấy toàn cán bộ thôn, xã, chỉ có vài cử tri là nhân dân và họ đến buổi tiếp xúc với tâm thế đang có vấn đề bức xúc. Lại có nhiều buổi TXCT, sau khi một số vị “đại cử tri” lên bục “mắng vốn” đại biểu là “không có năng lực, không có trách nhiệm, chúng tôi đã mất công bỏ phiếu cho ông, bà mà có con đường lầy lội trong thôn hứa mấy năm rồi không làm được thì đừng làm đại biểu nữa...”. Cử tri mắng vốn xong thì te tái ra về, không chờ đại biểu và ngành chức năng trả lời vì sao con đường đó chưa thực hiện được... Đó là thực trạng chung của các cuộc TXCT không chỉ trên địa bàn tỉnh Bình Phước.

Một nội dung quan trọng thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo cử tri tại các kỳ họp HĐND các cấp là báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và trả lời của các cơ quan chức năng. Nội dung này luôn được truyền hình trực tiếp. Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và trả lời của các cơ quan chức năng vừa phản ánh tâm tư, nguyện vọng của cử tri; thể hiện trách nhiệm của đại biểu dân cử, vừa làm rõ trách nhiệm của cơ quan chức năng trong giải quyết những vấn đề cử tri quan tâm. Tuy nhiên, việc theo dõi, đôn đốc cơ quan chức năng thực hiện đúng nội dung đã trả lời với cử tri dường như còn bỏ ngỏ.

Từ những hạn chế đã nêu, để nâng cao chất lượng TXCT, trước hết cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm phối hợp giữa cấp ủy, chính quyền, mặt trận, các đoàn thể về tầm quan trọng của việc TXCT. Tại mỗi điểm tiếp xúc phải có sự tham gia của lãnh đạo chủ chốt địa phương, cấp huyện và một số phòng, ban để nắm tình hình, qua đó trực tiếp trả lời kiến nghị của cử tri. Việc thực hiện TXCT đòi hỏi tinh thần trách nhiệm cao của đại biểu, không chỉ tham gia đủ cuộc tiếp xúc với cử tri, đại biểu còn phải định hướng, gợi mở, tạo điều kiện cho cử tri phát biểu; ý kiến, kiến nghị của cử tri phải được giải thích rõ ràng. Không chỉ “ghi nhận” và chuyển kiến nghị tới các cơ quan hữu quan, đại biểu phải đeo bám, giám sát đôn đốc cho đến khi vấn đề được giải quyết thỏa đáng để trả lời cử tri; vấn đề nào đòi hỏi thời gian hoặc chưa có điều kiện giải quyết, cần giải thích rõ, không từ chối, né tránh... Nếu làm tốt những điều đã nêu, chất lượng TXCT sẽ được nâng lên, niềm tin vào đại biểu và cơ quan dân cử sẽ được củng cố và giúp hoạt động của HĐND thực sự hiệu quả.

Thảo Nguyên