Công khai phải đi liền với minh bạch

Điều 46 trong Dự thảo Luật đất đai sửa đổi là những quy định về công bố quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp, với nội dung như sau: 1. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt phải được công bố công khai trong thời hạn không quá ba mươi (30) ngày, kể từ ngày được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. 2. Cơ quan quản lý đất đai các cấp có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cùng cấp tại trụ sở cơ quan và trên phương tiện thông tin đại chúng. 3. Việc công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp được thực hiện trong suốt thời gian quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có hiệu lực.

Với điều này tôi có ý kiến như sau: ở Khoản 1, tôi đề nghị bổ sung cụm từ “minh bạch” vào ngay sau cụm từ “công khai”. Ở Khoản 2, tôi đề nghị bổ sung cụm từ “minh bạch về” vào ngay sau cụm từ “công khai” và ở Khoản 3 cũng bổ sung cụm từ “minh bạch về” vào ngay sau cụm từ “công khai”. Vì công khai, nhưng không minh bạch thì việc công khai trở thành hình thức, vô nghĩa và thậm chí là còn tạo kẽ hở cho kẻ xấu lợi dụng để thực hiện các hành vi tiêu cực.

Chương VI trong Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi có tiêu đề như sau: Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo ý kiến của cá nhân tôi thì tiêu đề trên là không ổn, không phù hợp với tình hình thực tế của đất nước và cần được quy định cụ thể hơn, rõ ràng hơn. Ví, có quy định như vậy mới dễ thực thi và sức sống của điều luật mới được lâu dài. Cụ thể là tôi đề nghị viết lại tiêu đề của chương này như sau: Trưng thu, trưng dụng, trưng mua và thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Quy định như vậy sẽ rõ hơn và thể hiện được bản chất nhà nước là nhà nước của dân, do dân, vì dân và quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Xuất phát từ quan điểm trên, tôi đề nghị sửa đổi, bổ sung lại tiêu đề của Mục 1 và Mục 2 của Chương VI. Vì theo tôi thì việc Nhà nước lấy đất nên chia thành hai mục với hai tiêu đề khác nhau và viết lại các điều, khoản cho phù hợp với từng đối tượng nhà nước lấy đất. Cụ thể, đối với Mục 1 là “Trưng thu, trưng dụng và trưng thu đất”, vì đối tượng áp dụng là người sử dụng đất hợp pháp, người được nhà nước giao đất cho thuê hết hạn trả đất, người được nhà nước giao đất nhưng tự nguyện trả đất… Còn ở Mục 2 là “Thu hồi đất”, vì đối tượng áp dụng là người sử dụng đất không hợp pháp, người có hành vi vi phạm pháp luật đất đai và pháp luật liện quan đến đất đai.

Điều 57 là những quy định về thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Điều này gồm có 4 khoản, ở Khoản 1 và Khoản 4 có nội dung như sau: 1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định trong các trường hợp sau đây: a) Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ chức; b) Giao đất đối với cơ sở tôn giáo; c) Giao đất, cho thuê đất đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài; d) Giao đất đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức kinh tế liên doanh để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê; đ) Cho thuê đất đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức kinh tế liên doanh; e) Cho thuê đất đối với hộ gia đình, cá nhân để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ; hoạt động khoáng sản; sản xuất vật liệu xây dựng, làm đồ gốm; làm cơ sở sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp khác; g) Cho phép hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp, đất thương mại, dịch vụ. 4. Người có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này không được ủy quyền.

Ở điều này, tôi xin có một số ý kiến như sau: Thứ nhất là đối với điểm a và điểm b là những quy định về giao đất, cho thêu đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ chức và giao đất đối với các cơ sở tôn giáo, tôi đề xuất nên quy định giao cho Chính phủ. Vì các tổ chức và các cơ sở tôn giao có nhu cầu sử dụng diện tích lớn và lâu dài… thì nên giao thẩm quyền cho Chính phủ. Hơn nữa, có như vậy thì chính sách sử dụng đất được thực hiện thống nhất trên lãnh thổ Việt Nam và phù hợp với quy hoạch của Chính phủ. Đồng thời, nếu giao cho Chính phủ sẽ tránh được tình trạng chính quyền địa phương vì nể nang hoặc tham mưu không chính xác đẫn đến việc cấp đất sai quy định, hoặc không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất chung. Các điểm còn lại của khoản này tôi đồng ý giao thẩm quyền cho Chủ tịch UBND tỉnh.

Về nội dung của Khoản 4 có quy định như sau: 4. Người có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 3 điều này không được ủy quyền. Theo tôi, nếu quy định như trên thì sẽ gây khó khăn cho người dân. Vì nếu không cho phép người có thẩm quyền được ủy quyền cho cấp phó của mình trong trường hợp bất khả kháng như: Người có thẩm quyền bị bệnh phải điều trị dài ngày ở các cơ sở khám chữa bệnh, hoặc đi công tác nước ngoài hay đi tập huấn dài ngày… Vì vậy, tôi đề nghị sửa đổi bổ sung và viết lại khoản này như sau: 4. Người có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này chỉ được ủy quyền trong trường hợp nghỉ chữa bệnh hoặc đi công tác từ 10 ngày trở lên.

NV