Cố tình “né” báo chí có thể bị cách chức

BP - LTS: Ngày 9-2-2017, Chính phủ ban hành Nghị định số 09/2017/NĐ-CP, có hiệu lực thi hành từ ngày 30-3-2017. Nghị định quy định rất rõ về người phát ngôn, chế độ phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước; hình thức phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí; đồng thời quy định rõ chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm quy định trong nghị định này. Mặc dù Nghị định số 09/2017/NĐ-CP đã có hiệu lực từ hơn 2 tháng nay nhưng không ít cơ quan, đơn vị, cá nhân chưa nắm được nội dung nghị định và cũng có cả cá nhân, đơn vị cố tình “né”, hoặc “làm khó” báo chí. Nhân kỷ niệm 92 năm Ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21-6-1925 - 21-6-2017), xin giới thiệu cùng bạn đọc nội dung chính trong nghị định này:

Người phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí

Đối với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; tổng cục thuộc bộ, cơ quan ngang bộ; UBND cấp tỉnh, người thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí gồm: Người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước; Người được người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước giao nhiệm vụ phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí thường xuyên (sau đây gọi chung là người phát ngôn); Người có trách nhiệm thuộc cơ quan hành chính nhà nước được người đứng đầu ủy quyền thực hiện phát ngôn (sau đây gọi chung là người được ủy quyền phát ngôn) hoặc giao nhiệm vụ phối hợp cùng người phát ngôn thực hiện phát ngôn hoặc cung cấp thông tin cho báo chí về những vấn đề cụ thể được giao.

Các nhà báo tác nghiệp tại lễ trao giải xe đạp toàn quốc Cúp truyền hình Bến Tre lần thứ XIX, tại thị xã Đồng Xoài - Ảnh: S.H

Người thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cục, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và các tổ chức, cấp tỉnh thuộc cơ quan Trung ương được tổ chức theo ngành dọc đặt tại địa phương, gồm: Người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước; Trường hợp người đứng đầu cơ quan hành chính không thể thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí thì ủy quyền cho cấp phó là người được giao phụ trách cơ quan thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Người thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của UBND cấp huyện và UBND cấp xã, gồm: Chủ tịch UBND cấp huyện và cấp xã; Trường hợp chủ tịch UBND không thể thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí thì ủy quyền cho cấp phó của mình thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Cũng theo quy định tại nghị định này, họ tên, chức vụ, số điện thoại và địa chỉ email của người phát ngôn phải được công bố bằng văn bản cho cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và phải được đăng tải trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của cơ quan hành chính nhà nước. Người phát ngôn của cơ quan cấp cục hoặc cơ quan thuộc UBND cấp tỉnh nếu không thể thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí thì phải báo cáo để người đứng đầu cơ quan hành chính ủy quyền cho người có trách nhiệm thuộc cơ quan mình thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí.

Việc ủy quyền phát ngôn được thực hiện bằng văn bản, chỉ áp dụng trong từng vụ việc và có thời hạn nhất định. Khi thực hiện ủy quyền thì họ tên, chức vụ, số điện thoại và địa chỉ email của người được ủy quyền phát ngôn, văn bản ủy quyền phải được đăng tải trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của cơ quan hành chính nhà nước hoặc niêm yết tại trụ sở (đối với UBND cấp xã chưa có trang thông tin điện tử) trong thời hạn 12 giờ kể từ khi ký văn bản ủy quyền.

Người phát ngôn, người được ủy quyền phát ngôn không được ủy quyền tiếp cho người khác. Các cá nhân của cơ quan hành chính nhà nước không là người được giao nhiệm vụ phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí được cung cấp thông tin cho báo chí theo quy định pháp luật nhưng không được nhân danh cơ quan hành chính nhà nước để phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin đã cung cấp.

Hình thức phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí

Tổ chức họp báo. Đăng tải nội dung phát ngôn và cung cấp thông tin trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử hoặc trang mạng xã hội chính thức của cơ quan hành chính nhà nước. Phát ngôn trực tiếp hoặc trả lời phỏng vấn của nhà báo, phóng viên. Gửi thông cáo báo chí, nội dung trả lời cho cơ quan báo chí, nhà báo, phóng viên bằng văn bản hoặc qua thư điện tử. Cung cấp thông tin qua trao đổi trực tiếp hoặc tại các cuộc giao ban báo chí do Trung ương, địa phương tổ chức khi được yêu cầu. Ban hành văn bản đề nghị cơ quan báo chí đăng, phát phản hồi, cải chính, xin lỗi nội dung thông tin trên báo chí.

Chế tài xử lý vi phạm

Điều 10 của nghị định này quy định rõ: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định trong nghị định này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Và theo Điều 79 của Luật Cán bộ, công chức có quy định về các hình thức kỷ luật đối với công chức, như sau: Công chức vi phạm quy định của pháp luật thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm phải chịu một trong những hình thức kỷ luật sau: Khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Việc giáng chức, cách chức chỉ áp dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý.             

Đối với những người là viên chức, nếu có hành vi vi phạm các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, phải chịu một trong các hình thức kỷ luật sau: Khiển trách, cảnh cáo, cách chức, buộc thôi việc. Viên chức bị kỷ luật bằng một trong các hình thức nêu trên còn có thể bị hạn chế thực hiện hoạt động nghề nghiệp theo quy định của pháp luật có liên quan. Hình thức kỷ luật cách chức chỉ áp dụng đối với viên chức quản lý. Quyết định kỷ luật được lưu vào hồ sơ viên chức (Điều 52, Luật Viên chức). 

N.N