Có nên thu phí thư viện?

BP - Theo quy định tại Luật Phí và lệ phí thì phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả nhằm cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công được quy định trong danh mục phí ban hành kèm theo luật này. Và cũng theo quy định của luật này, HĐND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền.

Một gian trưng bày sách, quảng bá văn hóa đọc, hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo tàng và hội thi vẽ tranh của Thư viện tỉnh tổ chức tại Trung tâm Văn hóa (ảnh minh họa) - SỸ HÒA

Như vậy, HĐND tỉnh có thẩm quyền quyết định mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí thư viện trên địa bàn Bình Phước. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là việc thu phí thư viện tại thời điểm này có phù hợp hay không? Theo ý kiến của cá nhân người viết bài thì chưa nên thu phí thư viện vào lúc này, cụ thể là trong năm 2019. Vì theo khảo sát của cơ quan có thẩm quyền, hiện Thư viện tỉnh chưa có trụ sở hoạt động riêng mà đang sử dụng một số phòng của Trung tâm Văn hóa tỉnh để hoạt động nên không phù hợp với công năng sử dụng đối với thư viện cấp tỉnh. Hơn nữa, toàn tỉnh tuy đã có 8/11 thư viện cấp huyện, nhưng trong đó chỉ 3 thư viện có trụ sở riêng, gồm: Thị xã Phước Long, Bình Long và huyện Đồng Phú. Như vậy, toàn tỉnh hiện có 3 đơn vị cấp huyện chưa có thư viện và 5 đơn vị có thư viện nhưng chưa có trụ sở riêng. Do đó, điều kiện để phục vụ bạn đọc mượn sách hay nghiên cứu tại chỗ chưa đảm bảo.

Một thực tế nữa là từ năm 2016-2018, Thư viện tỉnh chỉ phát hành được 370 thẻ có phí (năm 2016 phát hành 54 thẻ, năm 2017 là 174 thẻ, năm 2018 là 142 thẻ). Từ kết quả này cho thấy số lượng người sử dụng thẻ bạn đọc tại Thư viện tỉnh rất thấp so với dân số trên địa bàn. Do đó cần có thêm thời gian và giải pháp để tuyên truyền, thu hút người dân đến thư viện, khi đó việc thu phí thư viện sẽ phù hợp và hiệu quả cao hơn. Còn về tình hình thu phí thư viện thời gian qua cũng không khả quan. Cụ thể, từ năm 2016-2018, Thư viện tỉnh thu được 7.400.000 đồng (trong đó năm 2016 thu được 1.080.000 đồng, năm 2017 là 3.480.000 đồng, năm 2018 là 2.840.000 đồng) và tổng chi 12.896.000 đồng (năm 2016 chi 702.000 đồng, năm 2017 chi 10.348.000 đồng, năm 2018 chi 1.846.000 đồng). Như vậy, với thực tế này thì việc thu phí thư viện trên địa bàn tỉnh trong năm 2019 cũng sẽ không đáng là bao.

Từ những số liệu thống kê đã nêu cho thấy, việc thu phí thư viện thời gian qua chỉ được một phần nhỏ so với chi phí. Vì vậy, nếu tiếp tục thu phí thư viện trong điều kiện này sẽ không phù hợp với quy định của Luật Phí và lệ phí. Cụ thể, tại Khoản 1, Điều 3 của luật này có quy định việc thu phí là “nhằm cơ bản bù đắp chi phí”. Và về nguyên tắc xác định mức thu phí, tại Điều 8 của luật này có quy định như sau: Mức thu phí được xác định cơ bản bảo đảm bù đắp chi phí, có tính đến chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ, bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân.

Một lý do nữa là nhằm đẩy mạnh phát triển văn hóa đọc trên địa bàn, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 199/KH-UBND ngày 1-9-2017 về việc triển khai thực hiện “Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Bình Phước”. Đề án này đã đề ra chỉ tiêu cụ thể như sau: Phấn đấu 100% học sinh, sinh viên và người học khác tại các cơ sở giáo dục được phục vụ khi có nhu cầu tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức tại các thư viện công cộng, thư viện của các cơ sở giáo dục, văn hóa, khoa học. Phấn đấu có 10% đến 20% người dân ở khu vực nông thôn, 5% đến 10% người dân ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức và dịch vụ liên quan tại các thư viện công cộng, trung tâm học tập cộng đồng, điểm bưu điện - văn hóa xã, cơ quan xuất bản và phát hành. Phấn đấu số lượng người truy cập, khai thác và sử dụng thông tin dưới các hình thức tại các thư viện đạt 250.000 lượt/năm.

Ai cũng biết, phí và lệ phí là công cụ quan trọng của Nhà nước trong việc duy trì và bảo đảm các hoạt động dịch vụ công. Và một mục tiêu quan trọng khác của phí chính là đảm bảo công bằng. Vì phí được thu dựa trên nguyên tắc người hưởng lợi hay người sử dụng phải trả tiền. Nói một cách đơn giản, ai dùng thì người đó trả. Tuy nhiên, phải tùy vào loại hình dịch vụ mà có thể thu hay không thu phí. Việc thu phí cần phải xuất phát từ tình hình thực tế và cao hơn nữa là việc thu phí có ảnh hưởng mục tiêu quan trọng khác hay không? Cụ thể ở đây là việc thu phí thư viện chắc chắn sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình thực hiện đề án phát triển văn hóa đọc. Vì vậy, xin chưa nên thu phí thư viện vào thời điểm này! Đây mới chỉ là ý kiến của cá nhân, rất mong được sự góp ý chân thành của bạn đọc.

Như Ngọc