Chủng đậu thành công

BP - Đậu mùa là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do các vi rút gây bệnh lan truyền trong không khí và xâm nhập vào cơ thể theo đường hô hấp. Lịch sử ghi nhận, đậu mùa xuất hiện trước Công nguyên và có khoảng 60% người nhiễm bệnh sẽ tử vong, những người còn sống thì hậu quả vô cùng nặng nề, trong đó có 1/3 số ca nhiễm bị mù vĩnh viễn. Thế kỷ XVII, châu Âu có 40 triệu người chết vì đậu mùa. Vì vậy, việc chủng đậu thành công đã cứu loài người thoát khỏi lưỡi hái của thần chết”. Người tìm ra chủng đậu thành công được thế giới vinh danh là bác sĩ đa khoa người Anh, Edward Jenner (1749-1823).

Jenner khởi nghiệp từ một bác sĩ nông thôn vùng Berkeley, phía Tây Nam nước Anh. Những năm đầu sự nghiệp, tại vùng quê ông bùng phát dịch đậu mùa. Phòng mạch nhỏ của ông không còn chỗ trống và đã có rất nhiều người chết. Từ đó, Jenner hạ quyết tâm tìm ra cách loại trừ vi rút đậu mùa. Một hôm, có nhiều cô gái trong làng làm nghề vắt sữa bò đến phòng mạch của ông để khám. Jenner rất ngạc nhiên vì những cô gái này không ai bị đậu mùa mà trên tay chỉ có vài mụn nước nhỏ. Họ cho ông hay, ngoài việc vắt sữa bò, các cô còn đến làm hộ lý tại các bệnh viện khi dịch đậu mùa bắt đầu bùng phát... Trong đầu của Jenner xuất hiện các câu hỏi “sữa bò”, “đậu mùa”, “bò sữa có bị đậu mùa hay không?”... và ông đã dành thời gian đến các trại bò sữa để giải mã cho những câu hỏi của bản thân.

Qua nghiên cứu, Jenner thấy rằng hầu hết bò sữa đều mắc bệnh đậu mùa nhưng rất nhẹ và trên da chỉ xuất hiện vài mụn nhỏ, gọi là mụn bò. Các cô gái hành nghề vắt sữa đụng vào mụn bò nhưng các phản ứng lây nhiễm rất nhỏ và nhẹ nên họ đều miễn dịch với bệnh này. Jenner nghĩ rằng, có thể lấy dịch hút từ những cái mụn bò này chích vào cơ thể người khỏe mạnh sẽ tăng sức miễn dịch theo phương pháp “lấy độc trị độc” của người Trung Quốc cổ đại. Rồi Jenner thí nghiệm trên đàn gia súc và đã cho kết quả tốt.

Ngày 17-5-1796, Jenner lấy dịch mụn bò từ tay những cô gái vắt sữa bò xát lên cánh tay trái của một bé gái 8 tuổi trong làng. Cả vùng quê Berkeley nín thở chờ đợi 1 ngày, 2, 3 ngày nặng nề trôi qua, đến ngày thứ tư, trên tay cô bé mọc lên 2 mụn đậu nhỏ và cơ thể của bé hoàn toàn khỏe mạnh. 6 tuần sau, Jenner lấy dịch mủ đậu chủng vào em bé. Sau 1 tuần chờ đợi, cô bé đã không bị sốt, không mọc mụn đậu, vẫn vui đùa như chưa có chuyện gì xảy ra. Jenner nhận định, cháu bé đã được miễn dịch hoàn toàn, phương pháp của ông được ngành y gọi là Vaccination, đây là nguồn gốc của tiêm vắc-xin ở người. Đến năm 1798, phương pháp tiêm chủng của Jenner lan rộng khắp thế giới.

Sau này, Edward Jenner được nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, dựng tượng vinh danh. Năm 1802, ông được bầu làm Chủ tịch Ủy ban quốc tế về chủng đậu và được nhiều nước trao thưởng... Bằng phương pháp của Jenner, ngày 26-10-1979, Tổ chức Y tế thế giới ra tuyên bố “bệnh đậu mùa đã chính thức tiêu diệt trên trái đất này”.

T. Phong
(Trích nguồn các sự kiện nổi tiếng thế giới)