Chiến tranh Nga - Thổ

BP - Từ thế kỷ XVIII, Nga hoàng muốn xưng bá nên đã lập kế hoạch tiến ra Đại Tây Dương và đánh chiếm biển Hắc Hải để mở lối ra Địa Trung Hải. Tuy nhiên, tham vọng của Nga hoàng đã bị đế quốc Ottoman chặn đứng.

Vì vậy, năm 1695, Nga hoàng lệnh cho hải quân tấn công đánh chiếm Asyut, vùng đất ven biển Hắc Hải do quân Thổ chiếm đóng. Sau 3 năm chiến tranh, quân Nga đã bị Thổ đánh bại nên Asyut vẫn thuộc quyền kiểm soát của đế quốc Ottoman. Năm 1735, Nga lại phát động chiến tranh với Thổ để giành quyền kiểm soát Asyut. Đến năm 1739, Thổ bị đánh bại nên phải ký hòa ước nhượng quyền kiểm soát vùng đất Asyut, cửa sông Đông và vùng Kavkaz cho Nga quản lý. Sau cuộc chiến này, vị thế của nước Nga ngày một nâng cao trên trường quốc tế, còn đế quốc Ottoman ngày càng già cỗi và kiệt quệ vì những mâu thuẫn dân tộc bùng phát.

Năm 1850, Pháp ép vua Thổ phải có chính sách nhượng bộ về tôn giáo. Trong khi đó, vua Thổ muốn dựa vào thế lực của Pháp, Anh để chống lại Nga nhằm khôi phục vị thế nên đã chấp nhận mọi yêu sách và ngả về các nước phương Tây. Hay tin Pháp, Anh và Thổ lập liên minh quân sự, Nga hoàng phát động chiến tranh với Thổ. Ngay lập tức 15 vạn quân Nga đã tiến sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Anh, Pháp cũng đưa chiến hạm đến vùng biển Aegea để trợ giúp Thổ chống lại Nga. Tháng 10-1853, Thổ tuyên chiến với Nga nhưng bị quân Nga đánh bại ở khắp các mặt trận. Trước tình hình này, vua Thổ cầu cứu các nước lân bang. Tháng 3-1854, Anh và Pháp chính thức tuyên chiến với Nga, chiến tranh lan rộng khắp lục địa châu Âu. Được sự giúp sức của Anh, Pháp, Thổ đánh bật quân Nga ra khỏi bán đảo Balkan. Nga dồn quân đến Krym xây dựng tuyến phòng thủ ngăn đối phương tiến vào đất liền. Tháng 9-1855, liên quân Anh, Pháp, Thổ chiếm được hải cảng chiến lược Sevastopol trên bán đảo Krym, Nga ký hòa ước tạm đình chiến. Năm 1877, Nga lại phát động chiến tranh đánh Thổ. Quân Thổ thua trận, các vùng đất bị liên quân Anh, Pháp, Thổ chiếm được trong chiến tranh lại về quyền kiểm soát của Nga. Sau đó, người Thổ phát động chiến tranh chống Nga và cuộc chiến kéo dài hơn 180 năm.

Cuộc chiến giữa Nga và Thổ được giới nghiên cứu chính trị đánh giá là cuộc chiến dai dẳng nhất và để lại nhiều hậu quả nặng nề cho các bên tham chiến. Tuy nhiên, Nga đã khống chế được biển Hắc Hải, mở lối thông ra biển Địa Trung Hải và trở thành một trong những thế lực mới trong lĩnh vực quân sự. Còn Thổ Nhĩ Kỳ, từ một đế quốc Ottoman hùng mạnh, với lãnh thổ trải dài qua 3 châu lục Á - Âu và Phi đã bị suy yếu rồi nhanh chóng tan rã.

T.Phong
(Trích nguồn 102 sự kiện nổi tiếng thế giới)