Chiến tranh Nga - Nhật

BP - Sau thời Minh Trị, nước Nhật ngày một hùng cường. Năm 1894, Nhật tạo ra cuộc chiến tranh Giáp Ngọ buộc nhà Thanh nhượng quyền kiểm soát bán đảo Liêu Đông và Đài Loan. Những đòi hỏi của Nhật làm cho người Nga lo lắng. Bởi lúc này, đế quốc Nga đang chiếm cảng Lữ Thuận thuộc bán đảo Liêu Đông. Vì vậy, Nga hoàng liên kết với Đức và Pháp để đánh Nhật.

Đêm 9-2-1904, Nhật tổ chức tấn công bất ngờ vào các chiến hạm Nga neo đậu trong cảng Lữ Thuận khiến Nga không kịp trở tay. Nga thiệt hại rất nặng và buộc các tàu phải lui vào sâu trong cảng. Tháng 3-1904, quân Nhật kiểm soát toàn bộ mặt biển của cảng Lữ Thuận. Tháng 4 cùng năm, quân Nhật đổ bộ lên bán đảo Liêu Đông, đánh chiếm Đại Liên cắt đường tiếp tế trên bộ và bao vây của quân Nga trong cảng Lữ Thuận. Tháng 8-1904, 20 chiến hạm của Nga đồng loạt phá vây để lao ra biển. Ngày 19-8-1904, quân Nhật dùng 200 khẩu pháo cùng bộ binh chia làm ba hướng tấn công vào các cao điểm ở Lữ Thuận. Tiếp đó, Nhật dùng 20 vạn quân đánh vào Thẩm Dương. Nga hoàng hay tin liền thành lập hạm đội Thái Bình Dương số 2 vượt biển tiến về Viễn Đông đánh Nhật. Tháng 1-1905, Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương điện về xin dừng cuộc hành quân nhưng Nga hoàng yêu cầu phải lấy lại các căn cứ đã mất. Lúc này, Nhật đã do thám được hạm đội cứu viện của Nga đang hành quân đến Lữ Thuận nên cho quân mai phục tại eo biển nằm giữa Nhật Bản và Triều Tiên.

Tháng 5-1905, hạm đội Nga tiến vào vùng biển Nhật mai phục sẵn đã chuẩn bị sẵn, hàng trăm chiến thuyền của Nhật lao ra nã súng vào đội hình hành quân của Nga. Hai ngày chiến đấu đã có 38 chiến hạm của Nga bị bắn chìm, số còn lại bị thương và bị quân Nhật bắt sống. Toàn bộ hạm đội Thái Bình Dương số 2 bị quân Nhật xóa sổ. Phía Nhật Bản tuy giành thắng lợi nhưng cũng bị suy kiệt nặng nề về kinh tế nên bắn tiếng hòa giải. Ngày 5-9-1905, Nhật và Nga ký hòa ước đình chiến tại Postsmouth. Theo hòa ước này, Nga công nhận sự ảnh hưởng của Nhật tại Triều Tiên, các vùng cảng Lữ Thuận, Đại Liên, đảo Kha Diệp, phía bắc vùng Đông Bắc Trung Quốc phải chuyển giao cho Nhật kiểm soát.

Theo các nhà sử học, cuộc chiến Nga - Nhật được ghi nhận chính vì sự thất bại trong cuộc chiến đã khiến nhân dân Nga bất mãn đứng lên làm cách mạng tư sản. Cuộc cách mạng tư sản này tuy thất bại nhưng đây là cuộc diễn tập vô cùng quan trọng để cuộc cách mạng tháng Mười năm 1917 vĩ đại của Nga thành công rực rỡ.

T.Phong
(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)