Chiến tranh Balkan

BP - Bán đảo Balkan ở phía Đông Nam châu Âu, có diện tích khoảng 550.000km2. Vào thời kỳ cực thịnh, đế quốc Ottoman đã giành quyền thống trị toàn bộ bán đảo này. Từ thế kỷ XIX, Thổ Nhĩ Kỳ suy yếu, các dân tộc sinh sống trên đất Balkan đã vùng lên đấu tranh để giải phóng thoát khỏi ách thống trị của ngoại bang. Nhân cơ hội này, các nước xung quanh bán đảo Balkan cũng nhảy vào tranh chấp.

Giữa tháng 3-1912, các nước Serbia, Bulgaria, Hy Lạp và Montenegro liên kết với nhau thành đồng minh Balkan để chống lại Thổ Nhĩ Kỳ. Nga hoàng ủng hộ phong trào này nhưng với điều kiện Nga phải là người đứng trên các nước đồng minh Balkan để làm trọng tài phân xử tranh chấp giữa các nước sau khi thắng trận. Mục đích của Nga hoàng là lợi dụng cuộc chiến để khống chế nhân dân Balkan và điều khiển các nước trong khối đồng minh theo ý đồ của mình. Đức và Áo lại xuất phát từ lợi ích quốc gia nên đứng về phía Thổ Nhĩ Kỳ đàn áp nhân dân Balkan. Ngày 5-10-1912, Italia gây chiến với Thổ, 4 ngày sau Montenegro cũng tuyên chiến với Thổ, tiếp đó các nước đồng minh Balkan nhảy vào tham chiến chống người Thổ. Cuộc chiến tranh Balkan lần thứ nhất bùng nổ. Sau 1 tháng giao tranh, quân Thổ bị các nước đồng minh đánh bại tại mặt trận Balkan. Ngay lúc đó, Đức, Áo đưa quân tham chiến giúp Thổ, nước Nga cũng vào cuộc để ủng hộ đồng minh Balkan. 2 bên đánh chiến dữ dội và bất phân thắng bại. Cuối năm 1912, các nước tham chiến tụ họp tại Anh để tìm kiếm giải pháp hòa bình. Cuối tháng 5-1913, “Hòa ước London” được ký kết, bán đảo Balkan chính thức giành được độc lập, kết thúc ách thống trị của Thổ Nhĩ Kỳ hơn 500 năm trên vùng đất này.

Thế nhưng, các nước đồng minh Balkan lại bùng phát mâu thuẫn vì sự phân quyền lợi không đồng đều. Serbia và Hy Lạp đòi cắt một phần đất Balkan đã giao cho Bulgaria quản lý về nước mình. Rumani, Thổ Nhĩ Kỳ và Montenegro cũng muốn có một phần đất của Bulgaria... Cuối tháng 6-1913, Serbia, Rumani và Hy Lạp liên kết với nhau đánh Bulgaria. Được sự giúp sức của Đức và Áo, Bulgaria đã hành động quân sự đối với Serbia, Hy Lạp. Cuộc chiến Balkan lần thứ 2 nổ ra. Tiếp đó, Rumani và Montenegro cũng tham chiến chống Bulgaria. Tháng 8-1913, các nước tham chiến ký hiệp ước tại thủ đô của Rumani, Bulgaria buộc phải giao lại hết phần đất đã giành được trong cuộc chiến Balkan lần thứ nhất và toàn bộ đảo Kret.

Các nhà nghiên cứu lịch sử thế giới đánh giá, thông qua 2 cuộc chiến này, nhân dân Balkan đã vùng lên tự giải phóng mình khỏi ách thống trị của Thổ Nhĩ Kỳ. Đồng thời, đẩy mạnh phong trào đấu tranh chống lại sự can thiệp của ngoại bang đặc biệt là đế quốc Áo - Hung. Tuy nhiên, từ cuộc chiến tranh này đã hình thành 2 tập đoàn đế quốc ở châu Âu, một là Đức, Ý, Áo và Pháp, Nga, Anh đầy mâu thuẫn với nhau về Balkan. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất sau đó không lâu.

T.Phong
(Trích nguồn 102 sự kiện nổi tiếng thế giới)