Cẩn trọng với mạng xã hội

BPO - Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay, mạng xã hội (MXH) đang trở thành kênh thông tin cạnh tranh với các cơ quan thông tấn, báo chí. Không những thế, MXH đã và đang đóng góp rất lớn trong việc cung cấp nguồn tin cho báo chí. Nguồn tin từ MXH giúp báo chí chính thống đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu thông tin của công chúng.

Thông qua MXH, nhà báo có thể định hình nhu cầu, sự quan tâm của công chúng và khai thác sâu hơn, đa chiều hơn vấn đề dư luận quan tâm. Đây cũng chính là kênh thông tin quan trọng để người làm báo có thể tiếp cận đối tượng cần hỗ trợ, biết được những vụ việc, sự việc xảy ra mọi lúc, mọi nơi hay những tình huống đời sống thường nhật, làm cơ sở nắm bắt nguồn tin một cách nhanh chóng, dễ dàng. Do đó, chúng ta không nên bài trừ, né tránh MXH mà cần có sự chủ động tham gia cùng phối hợp, chọn lọc, khai thác những yếu tố tích cực của MXH.

Tuy nhiên, MXH cũng là “con dao hai lưỡi”, nhà báo cũng rất dễ “dính đòn” trước những nguồn tin sai sự thật. Nhất là khi phải chịu áp lực để có nguồn tin mới, độc đáo, nhà báo rất dễ chủ quan, lơ là trong việc kiểm chứng nguồn tin. Sự lạm dụng MXH còn tạo ra những nhà báo “sa lông”. Họ chỉ ngồi bàn giấy tìm kiếm, trao đổi thông tin qua mạng để đưa vào bài viết của mình mà lười thâm nhập thực tế. Cách làm này không chỉ khiến kỹ năng tác nghiệp của nhà báo dần thui chột mà còn rất dễ mắc sai lầm nghiệp vụ, dẫn đến sai lầm khi định hướng dư luận xã hội.

Tại hội thảo nghiệp vụ báo chí năm 2013, nhà báo lão thành Hữu Thọ chia sẻ: “Những tin đồn hiện nay lan tỏa trên các MXH rất nguy hiểm. Nó xô đẩy lòng tin chính trị, mà đây là bản lĩnh cơ bản của mỗi người làm báo cách mạng. Vì thế, việc chọn lựa sử dụng nguồn tin như thế nào là rất quan trọng, đòi hỏi bản lĩnh chính trị và bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng - bản lĩnh này được tích lũy qua các trải nghiệm xã hội của chính các nhà báo”. Điều đó cho thấy, MXH vừa hữu ích, vừa cần thiết nhưng cũng hết sức nguy hiểm và phức tạp.

Trong xu thế phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhà báo không thể quay lưng với MXH, ngược lại cần tận dụng nguồn tin từ MXH một cách hiệu quả nhất, đưa nguồn tin từ MXH trở thành thông tin mang lại những hiệu ứng tích cực. Để làm được điều đó đòi hỏi nhà báo khi sử dụng MXH để tương tác, kết nối, xây dựng nguồn tin phải hết sức tỉnh táo, có sự tìm hiểu và am hiểu vấn đề. Đặc biệt, người lựa chọn thông tin phải có kinh nghiệm nghiệp vụ dày dạn và đạo đức nghề nghiệp trong sáng. Từ đó chọn lọc và sử dụng nguồn tin đúng tôn chỉ mục đích của tờ báo. Đồng thời không được chủ quan, lơ là mà phải luôn cẩn trọng; phải có sự phối hợp kiểm tra chặt chẽ từ nhiều nguồn thông tin để có được cái nhìn đa chiều, toàn diện về một vấn đề.

Thực tế nêu trên đòi hỏi, muốn tận dụng tốt cơ hội và phát huy lợi thế từ MXH, mỗi người làm báo phải không ngừng học tập, rèn luyện, trau dồi bản lĩnh chính trị, năng lực nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp. Khi tương tác, kết nối xây dựng nguồn tin từ MXH, phải bảo đảm tạo được nguồn tin tốt, chính xác, đúng tôn chỉ, mục đích của người làm báo Việt Nam, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay.