Cấm cảnh “thiếu vải” trong phim, nhưng lại tiếc...

BP - Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vừa ban hành Thông tư số 12/2015/TT-BVHTTDL sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế thẩm định và cấp giấy phép phổ biến phim đã được ban hành kèm theo Quyết định số 49/2008/QĐ-BVHTTDL của Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017. Và điều muốn nói trong thông tư này là tiêu chí cho phép diễn viên đóng phim được khỏa thân có nhiều nội dung cần phải xem xét lại. Bởi quy định trong thông tư này có chỗ thì cấm khỏa thân toàn phần nhưng sau đó lại cho phép. Chưa hết, trong thông tư còn đưa ra rất nhiều khái niệm không rõ ràng, thiếu tính cụ thể... nên rất khó thực thi... và dư luận cho rằng việc quy định như trong nội dung của thông tư này thì có cũng như không. Thậm chí có người còn nói rằng, từ năm 2017, Việt Nam cho phép đóng phim khỏa thân. 

Theo đó, Điều 1 của thông tư này sửa đổi, bổ sung Điểm c, Khoản 1, Điều 10 quy chế thẩm định và cấp giấy phép phổ biến phim như sau: Cho phép phổ biến phim với điều kiện cấm phổ biến đến khán giả ở lứa tuổi dưới 13 tuổi (C13), dưới 16 tuổi (C16) hoặc dưới 18 tuổi (C18) nếu bộ phim có nội dung không phù hợp cho sự phát triển tâm lý, sinh lý hoặc ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách ở từng lứa tuổi. Việc phân loại phim để phổ biến theo lứa tuổi dựa vào các tiêu chí tại phụ lục ban hành kèm theo thông tư này.

Ở phần phụ lục tiêu chí phân loại phim để phổ biến theo lứa tuổi, đối với loại phim được phép phổ biến rộng rãi đến mọi đối tượng (P) thì tiêu chí phân loại khỏa thân được quy định như sau: Không chấp nhận các hình ảnh khỏa thân, trừ trường hợp hình ảnh khỏa thân phần trên của nam giới, khỏa thân phần trên phía sau của nữ giới không liên quan đến tình dục, không có các hình xăm phản cảm.

Đối với loại phim cấm phổ biến đến khán giả ở lứa tuổi dưới 13 (C13), tiêu chí phân loại về khỏa thân được quy định: Không chấp nhận hình ảnh khỏa thân, trừ các trường hợp sau: Hình ảnh khỏa thân không trực diện phía trước, phía sau của phụ nữ không liên quan đến tình dục; hình ảnh khỏa thân phần trên phía trước của phụ nữ không liên quan đến tình dục hoặc trong các phim khoa giáo, phim liên quan đến y tế, chăm sóc sức khỏe, cách sống của thổ dân, dân tộc thiểu số.

Ở loại phim cấm phổ biến đến khán giả ở lứa tuổi dưới 16 (C16), tiêu chí phân loại về khỏa thân là: Không chấp nhận các hình ảnh khỏa thân được miêu tả chi tiết, diễn ra thường xuyên và thời lượng kéo dài, trừ các trường hợp sau: Khỏa thân phía sau của nam và nữ; khỏa thân phần trên phía trước của nữ không liên quan đến tình dục, không có hình xăm phản cảm.

Còn đối với loại phim cấm phổ biến đến khán giả ở lứa tuổi dưới 18 (C18), tiêu chí phân loại về khỏa thân có nội dung như sau: Không chấp nhận hình ảnh khỏa thân toàn phần, trừ trường hợp hình ảnh khỏa thân toàn phần đó phù hợp với nội dung phim, không miêu tả chi tiết các bộ phận sinh dục, không có hình xăm phản cảm, không có thời lượng kéo dài.

Ngay sau khi thông tư này được ban hành, giới chuyên gia làm phim và dư luận xã hội đã có nhiều ý kiến không đồng tình về 4 tiêu chí phân loại phim khỏa thân. Ví dụ, ở tiêu chí khỏa thân đối với loại phim được phép phổ biến rộng rãi đến mọi đối tượng (P) là: Không chấp nhận các hình ảnh khỏa thân, trừ trường hợp hình ảnh khỏa thân phần trên của nam giới, khỏa thân phần trên phía sau của nữ giới không liên quan đến tình dục, không có các hình xăm phản cảm. Tại sao không chấp nhận các hình ảnh khỏa thân nhưng sau đó lại cho phép bằng quy định “trừ trường hợp hình ảnh khỏa thân phần trên của nam giới, khỏa thân phần trên phía sau của nữ giới không liên quan đến tình dục, không có các hình xăm phản cảm”? Bên cạnh đó, nhiều người đã đặt câu hỏi “như thế nào là hình ảnh khỏa thân có và không liên quan đến tình dục? Thế nào mới được gọi là hình xăm không hoặc có phản cảm?. Và ngay cả trong nội dung của thông tư, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cũng không đưa ra được những khái niệm cụ thể về nội dung này thì làm sao diễn viên đóng phim và khán giả hiểu rõ được?

Tương tự, ở loại phim cấm phổ biến đến khán giả lứa tuổi dưới 18 (C18), tiêu chí phân loại về khỏa thân không chấp nhận khỏa thân toàn phần nhưng sau đó lại cho phép không mặc bất cứ một thứ gì trên người, miễn là nhà quay “không miêu tả chi tiết các bộ phận sinh dục, không có hình xăm phản cảm, không có thời lượng kéo dài”. Theo ý kiến của cá nhân người viết thì quy định “không miêu tả chi tiết các bộ phận sinh dục” là một quy định thừa. Vì trong thông tư có đưa ra khái niệm “miêu tả chi tiết” như sau: “Miêu tả chi tiết” là mức độ sử dụng hình ảnh, âm thanh rõ nét, trực diện, chi tiết ở khoảng cách gần để miêu tả về người, cảnh, hành động trong phim. Theo khái niệm này, với đông đảo khán giả ngày nay thì việc đạo diễn hay nhà làm phim nào đó mà cho phép “miêu tả chi tiết các bộ phận sinh dục” thì đó không còn là tác phẩm điện ảnh nữa, mà nó đã là “phim con heo” rồi và chắc chắn sẽ bị xã hội tẩy chay, dư luận lên án.

Vấn đề thứ hai là trong nội dung của thông tư có đưa ra một số khái niệm như sau: “Thời lượng kéo dài” là khoảng thời gian mà hình ảnh, ngôn ngữ, âm thanh thể hiện trong phim nhiều hơn mức cần thiết. Ở đây, nội dung thông tư đã giải thích thế nào là “Thời lượng kéo dài”, song lại đưa ra một khái niệm mới mà không hề có giải thích, đó là: Thế nào là “nhiều hơn mức cần thiết”? Và “mức cần thiết” của khán giả là bao nhiêu? Mọi lứa tuổi có “mức cần thiết” giống hay bằng nhau không? Từ những bất cập trên đây, rất mong ngành văn hóa sớm có kiến nghị để Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch chỉnh sửa nội dung của thông tư cho phù hợp. Vì từ nay đến ngày thông tư có hiệu lực còn khá dài. 

N.D