Cải cách của Solon

BP - Vào thế kỷ thứ VI trước Công nguyên, xã hội Hy Lạp có những biến động dữ dội. Các bang đều thành lập nhà nước chiếm hữu nô lệ riêng và Athens cũng vậy. Giới quý tộc quy định nếu người nghèo vay tiền không trả được nợ thì ruộng đất hoặc vợ con của họ sẽ bị gán nợ, trở thành nô lệ. Nông dân và thợ thuyền là những người bị áp bức, bóc lột nặng nề nhất và họ đã vùng dậy khởi nghĩa. Tuy nhiên, các cuộc khởi nghĩa đều bị thất bại. Ngay trong bối cảnh đó, tại Athens xuất hiện nhà thông thái tên là Solon.

Solon xuất thân trong gia đình nhà buôn. Sau một chuyến buôn từ nước ngoài về, ông thấy cảnh khốn cùng của người dân khi bị bọn quý tộc bắt vợ, con bán làm nô lệ. Cùng lúc này, người Megara xâm chiếm đảo Salamis của Athens. Để thu phục nhân tâm, Solon giả vờ điên rồi nhảy múa ở quảng trường Athens. Người dân hiếu kỳ tập trung đến xem mỗi lúc một đông. Khi mọi người đã phủ kín quảng trường, Solon mới nói đến tình yêu Tổ quốc, quê hương và con người Athens. Ông kêu gọi người dân Athens tổ chức chiếm lại đảo Salamis. Giới quý tộc buộc phải xuất binh khai chiến với người Megara và giao cho Solon thống lĩnh quân đội. Năm 594 trước Công nguyên, Solon giải phóng đảo Salamis, nhân dân Athens bầu ông làm người lãnh đạo quốc gia.

Sau khi tiếp quản vị trí lãnh đạo đất nước, Solon đã ban hành hàng loạt cải cách chính trị và xã hội có ý nghĩa cách mạng lớn lao không chỉ với Hy Lạp mà còn với cả nhân loại. Trước hết, Solon tuyên bố xóa bỏ mọi khoản nợ, trả lại ruộng đất cho nông dân, giải phóng nô lệ, cấm biến người Athens thành nô lệ. Ông còn sửa đổi lại hệ thống pháp luật để tất cả người dân tham gia quản lý nhà nước, xóa bỏ giai cấp quý tộc để mọi người đều bình đẳng trước pháp luật. Solon xây dựng quy chế “Đại hội Công dân” với 400 người trong cơ cấu quản lý, điều hành nhà nước và những người không xuất thân từ quý tộc cũng được làm quan. Ông còn thành lập cơ quan tư pháp như Tòa án nhân dân - một trong những tổ chức dân chủ nhất của bộ máy nhà nước Athens lúc này... Cải cách của Solon đã xóa bỏ đặc quyền chính trị của quý tộc thị tộc, tạo điều kiện cho lớp chủ nô công thương nghiệp phát triển. Đồng thời, ông còn ban bố hàng loạt chính sách phát triển kinh tế với những giải pháp cụ thể để xây dựng đất nước. Để người dân giám sát, Solon cho khắc nội dung cuộc cải cách lên ván gỗ dựng khắp nơi, nhất là những nơi công cộng, quảng trường. Ông trừng trị nghiêm các hành vi chống đối, phá hoại công cuộc cải cách này.

Giới nghiên cứu lịch sử thế giới cho rằng, Solon là nhà cải cách vĩ đại nhất thế giới. Cải cách của Solon là một sự kiện lớn trong lịch sử phát triển của nhân loại. Từ cải cách này Solon đã mở ra một thời đại mới của chính trị dân chủ Athens, xúc tiến sự phát triển kinh tế và văn hóa trong chế độ nô lệ, mở đường cho nền văn minh Hy Lạp phát triển rực rỡ về sau.