Bộ tiêu chí đánh giá sách giáo khoa tiếng Anh

BP - Bộ Giáo dục - Đào tạo vừa ban hành Thông tư số 31/2015/TT-BGDĐT quy định về bộ tiêu chí đánh giá sách giáo khoa tiếng Anh giáo dục phổ thông. Bộ tiêu chí gồm 44 tiêu chí, được chia thành 5 nhóm như sau:

Tiêu chí về điều kiện tiên quyết

Sách không trái với văn hóa, lịch sử, địa lý, đạo lý và thuần phong mỹ tục Việt Nam; phù hợp với xu hướng hội nhập quốc tế. Sách không ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, an ninh chính trị, trật tự xã hội và chủ quyền quốc gia. Sách không có những định kiến xã hội về giới tính, sắc tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, địa vị xã hội, lứa tuổi. Sách tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam về xuất bản, giáo dục, bản quyền, sở hữu trí tuệ và các quy định khác có liên quan.

Tiêu chí về mục tiêu, nguyên tắc và phương pháp dạy học

Sách đảm bảo đạt mục tiêu của chương trình môn học trong điều kiện và thời lượng dạy học ở phổ thông. Sách được biên soạn trên nguyên tắc phù hợp với những đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi người học. Phương thức trình bày nội dung của sách giúp người dạy có thể lựa chọn phương pháp dạy học và phương tiện hỗ trợ dạy học phù hợp. Sách thể hiện tính nhất quán giữa mục tiêu, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá có thể áp dụng. Sách đảm bảo phát triển cân đối bốn kỹ năng nghe, nói, đọc và viết theo chương trình môn học. Sách hướng tới phương pháp dạy học tiên tiến, theo đường hướng hình thành và phát triển năng lực giao tiếp, phát huy tính tích cực của người học. Phương pháp dạy học được gợi ý sử dụng trong sách có thể áp dụng dễ dàng đối với người dạy. Các hoạt động dạy học được thiết kế phong phú, đa dạng, cho phép người dạy áp dụng các phương pháp dạy học linh hoạt, phù hợp với đối tượng người học. Các hoạt động dạy học trong sách phát triển cân bằng các mục tiêu về kỹ năng và kiến thức ngôn ngữ; tạo cơ hội học tập dưới hình thức cá nhân, theo cặp, theo nhóm và theo lớp. Sách đảm bảo yêu cầu về tính thống nhất, liền mạch về nội dung và kỹ năng ngôn ngữ; đáp ứng yêu cầu về chuẩn đầu ra của từng bậc học theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.

Tiêu chí về kiến thức và kỹ năng ngôn ngữ

Sách có nhiều chủ đề phong phú, đa dạng, phù hợp với năng lực, có tính giáo dục về hành vi và kỹ năng sống của người học. Sách có nội dung cập nhật, hấp dẫn, khuyến khích tư duy sáng tạo của người dạy, tạo động cơ và hứng thú học tập, giúp mở rộng nhận thức và trải nghiệm của người học. Nội dung dạy học phát triển năng lực nghe, nói, đọc, viết và các nội dung về từ vựng, ngữ âm, ngữ pháp được phân bố hợp lý trong từng đơn vị bài học. Mỗi kỹ năng ngôn ngữ được rèn luyện theo hình thức phù hợp, tạo cơ hội phát triển đồng thời các kỹ năng ngôn ngữ khác. Ngôn ngữ sử dụng trong sách là ngôn ngữ tự nhiên, phù hợp với ngôn ngữ trong đời sống thực tế và lứa tuổi của người học. Sách có các hoạt động dạy học được thiết kế khoa học, đa dạng, có mục đích và hướng dẫn rõ ràng, được triển khai từng bước, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Các hoạt động trong sách giúp phát triển cân đối giữa độ trôi chảy và độ chính xác trong sử dụng ngôn ngữ của người học. Sách hướng tới phương pháp dạy học từ vựng thích hợp, lượng từ vựng được phân bổ hợp lý trong mỗi đơn vị bài học và được gắn liền với ngữ cảnh. Các cấu trúc ngữ pháp trong sách được dạy trong ngữ cảnh và thực hành giao tiếp, đảm bảo sự cân bằng giữa dạy dạng thức ngữ pháp và cách sử dụng. Nội dung thực hành ngữ âm được lồng ghép vào các hoạt động nghe, nói một cách phù hợp, trong đó chú trọng phát triển phát âm tự nhiên bao gồm cả trọng âm và ngữ điệu. Các hoạt động nghe được thiết kế đa dạng, phát triển được các kỹ năng nghe hiểu khác nhau của người học. Các bài nghe được ghi âm với giọng nói tự nhiên và có chất lượng ghi âm đạt chuẩn, quan tâm tới việc phát triển năng lực ngôn ngữ như trọng âm, ngữ điệu và các yếu tố lời nói liên kết trong tiếng Anh. Bài nghe có độ dài và độ khó phù hợp với trình độ của người học và tạo cơ hội cho người học thực hành các kỹ năng ngôn ngữ khác sau khi nghe. Các hoạt động nói được thiết kế có mục đích rõ ràng, tạo hứng thú, phát triển kỹ năng giao tiếp tự nhiên của người học. Người học được cung cấp đầy đủ thông tin, nội dung ngôn ngữ và được dẫn dắt từng bước trong các giai đoạn thực hành nói. Các hoạt động nói đảm bảo sự tương tác giữa người học với người học và người học với người dạy thông qua nhiều hoạt động khác nhau trong luyện tập nói. Hệ thống các bài đọc đa dạng, hấp dẫn về thể loại, phát triển được các kỹ năng đọc hiểu khác nhau của người học. Các hoạt động đọc đa dạng, tạo cơ hội cho người học thực hành các kỹ năng ngôn ngữ khác sau khi đọc. Bài đọc có độ dài và độ khó phù hợp với trình độ của người học. Các hoạt động viết đa dạng, tạo cơ hội cho người học viết nhiều thể loại khác nhau. Yêu cầu bài tập viết được giới thiệu trong ngữ cảnh, có mục đích rõ ràng, mang tính khả thi cao và phù hợp với trình độ ngôn ngữ của người học. Người học được cung cấp đầy đủ thông tin, nội dung ngôn ngữ và được dẫn dắt từng bước trong các giai đoạn thực hành viết.

Tiêu chí về thiết kế và cấu trúc

Sách được thiết kế đẹp, các tiêu đề, biểu tượng, loại chữ, dấu câu, số trang được sử dụng nhất quán và không có lỗi in ấn. Khổ sách, trọng lượng sách, kích cỡ và màu sắc tranh ảnh, cỡ chữ trong sách phù hợp với lứa tuổi người học. Sách có tranh, ảnh minh họa sinh động, tương thích với nội dung bài học, có tác dụng kích thích sự sáng tạo của người dạy và người học, gợi mở tình huống giao tiếp và hỗ trợ thực hành ngôn ngữ. Sách có cấu trúc khoa học, hệ thống và hợp lý với đầy đủ các phần cơ bản như giới thiệu chung, mục lục, các bài học, các bài ôn tập và hệ thống hóa kiến thức ngôn ngữ. Cấu trúc các đơn vị bài học đảm bảo tỷ lệ cân đối, hài hòa giữa các phần giới thiệu kiến thức mới và luyện tập, thực hành kỹ năng, thuận tiện trong việc phân chia thời lượng tiết học tương ứng với từng cấp học.

Tiêu chí về học liệu   đi kèm

Sách phải có học liệu đi kèm đảm bảo triển khai dạy học đầy đủ các nội dung của sách. Học liệu đi kèm phù hợp với nội dung của sách và phù hợp điều kiện Việt Nam. Học liệu đi kèm hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; giúp người học tự học, tự kiểm tra, đánh giá và hình thành phương pháp học tập tích cực.        

Bộ tiêu chí này được dùng làm căn cứ để Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa đánh giá sách giáo khoa tiếng Anh giáo dục phổ thông; đồng thời định hướng cho các nhà xuất bản, các tổ chức, cá nhân tham khảo khi biên soạn sách phù hợp với chương trình môn học và hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh lựa chọn, sử dụng sách trong quá trình dạy và học.  

 NV