Bộ GD-ĐT: Chính sách học phí mới không tác động lớn đến người học so với trước đây

BPO - Theo Nghị định số 86/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập thì từ năm học 2015 – 2016, tất cả các bậc học đều tăng học phí. Ông Bùi Hồng Quang, Phó vụ trưởng Vụ kế hoạch Tài chính, Bộ GD-ĐT trả lời báo chí về vấn đề tăng học phí này.

* Phóng viên: Thưa ông, mức tăng học phí mới này dựa trên cơ sở nào?

- Ông BÙI HỒNG QUANG: Khung học phí mới đối với giáo dục mầm non, phổ thông được xây dựng dựa trên chỉ số giá tiêu dùng. Cụ thể, học phí giai đoạn 2016-2020 vẫn tăng theo chỉ số giá tiêu dùng bình quân hàng năm, giống nguyên tắc trước đây quy định tại nghị định 49. Mức học phí cụ thể sẽ do các địa phương ban hành để phù hợp với thu nhập của người dân tại địa phương mình giống như trước đây.

Còn mức học phí đại học chương trình đại trà tại trường chưa thực hiện tự chủ, tốc độ tăng hàng năm là 10% (mức tăng này được xây dựng dựa trên mức tăng chỉ số giá trung bình của cả giai đoạn 2010-2015), mức tăng này chậm hơn so với giai đoạn 2011-2015 (trước đây Nghị định 49 tính trung bình khoảng là 20%/năm).

Mức học phí đại học đối với các trường thực hiện tự chủ được xây dựng dựa trên định mức kinh tế kỹ thuật, định mức chi phí và theo lộ trình tính đủ chi phí đào tạo quy định tại Nghị định số 16 của Chính phủ.

* Bộ GD-ĐT có đánh giá được tác động của chính sách học phí mới lên người học hay không?

- Chính sách học phí mới không tác động lớn đến người học so với trước đây vì học phí mầm non, phổ thông vẫn tăng bình quân hàng năm theo chỉ số giá tiêu dùng, và vẫn do địa phương quy định đảm bảo phù hợp với thu nhập của người dân tại địa phương như trước đây.

Học phí đại học chương trình đại trà tại trường chưa tự chủ tăng 10%, tăng chậm hơn giai đoạn 2011-2015 (trước đây khoảng 20%/năm). Còn các trường đại học tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư thì đúng là mức trần học phí có cao hơn mức học phí các trường áp dụng hiện nay. Tuy nhiên, tùy tình hình cụ thể mà các trường phải xác định mức học phí phù hợp để một mặt nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng mặt khác đảm bảo được mức chi trả của người dân. Đến nay đã có 11 trường thực hiện thí điểm cơ chế tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư.

Đối với học sinh nghèo, học sinh diện chính sách, vẫn được hưởng chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập như trước đây.

* Học phí đại học lần này tăng khá cao, nhất là đối với khối ngành Y Dược. Điều này gây lo lắng cho rất nhiều gia đình. Được biết, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT từng chỉ đạo quyết liệt trong xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật với từng ngành nghề đào tạo. Đến nay việc này được thực hiện đến đâu và có được thể hiện ở lần tăng học phí này?

- Đến nay, Bộ GD-ĐT đã hoàn thành Đề án Xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật và đang gửi lấy ý kiến các bộ, ngành. Kết quả của đề án đã được sử dụng để xây dựng cơ chế chính sách của ngành trong thời gian qua. Cụ thể, đã sử dụng để xây dựng Thông tư liên tịch số 06/2015/TTLT-BGDĐT-BNV quy định về danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập; sử dụng trong việc tính toán khung học phí đại học cho khối các trường tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư theo lộ trình tính đủ chi phí đào tạo; đề xuất mức chi cho hoạt động giảng dạy và học tập từ ngân sách chi thường xuyên cho hoạt động giáo dục là tối thiểu 25% (trước đây quyết định 59 của Thủ tướng Chính phủ quy định 20%).

Tuy nhiên, hiện nay vẫn đang trong thời kỳ ổn định ngân sách, Bộ Tài chính sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định mới giai đoạn 2017-2020, lúc đó sẽ tham khảo đề xuất này. 

* Từ năm học 2015-2016, nhiều trường đại học được thực hiện đề án tự chủ tài chính theo Đề án Thủ tướng Chính phủ phê duyệt? Mức học phí của các trường này so với mặt bằng học phí chung là thế nào?

- Từ năm học 2015-2016, một số trường đại học sẽ thực hiện thí điểm cơ chế tự chủ hoạt động (bao gồm cả tự chủ về tài chính) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Nghị quyết 77 của Chính phủ. Mức học phí của các trường này tính trung bình gấp khoảng trên 2 lần so với các trường chưa tự chủ.

* Vậy theo ông, quan điểm xây dựng chính sách học phí mới áp dụng từ năm học 2015-2016 đã tiệm cận đến đâu với phương án tính đúng, tính đủ trong giáo dục đại học? Từ trước đến nay, nhiều ý kiến cho rằng, chất lượng đào tạo đại học Việt Nam còn hạn chế một phần nguyên nhân vì mức học phí rất thấp, mang tính cào bằng. Vậy học phí đại học lần này đã thay đổi tính cào bằng đó như thế nào?

- Kết luận số 37/TB-TW ngày 26-5-2011 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 40/NQ-CP ngày 9-8-2012 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về Đề án "Đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đẩy mạnh xã hội hóa một số loại hình dịch vụ sự nghiệp công” trong lĩnh vực giáo dục đã nhấn mạnh: Nhà nước trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị công lập đồng bộ cả về tổ chức thực hiện nhiệm vụ, nhân lực, tài chính và thực hiện có lộ trình việc xóa bỏ bao cấp qua giá, phí dịch vụ.

Vì vậy, quan điểm xây dựng học phí đối với giáo dục đại học chia làm 2 nhóm trường.

Đối với các cơ sở giáo dục đại học tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư (đơn vị tự chủ) thì học phí được xây dựng theo lộ trình tính đủ chi phí đào tạo quy định tại Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14-2-2015 của Chính phủ về cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập. Theo Nghị định này, đến năm 2016 tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp; đến năm 2018 tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp và chi phí quản lý; đến năm 2020 tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và chi phí khấu hao tài sản cố định.

Đối các cơ sở giáo dục đại học chưa tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư (đơn vị chưa tự chủ), thì mức thu học phí tăng dần hàng năm khoảng 10%. Với mức tăng này, khả năng bù đắp chi phí đào tạo còn thấp, tính trung bình đến năm học 2019-2020 mức học phí mới đáp ứng được một phần chi phí đào tạo, phần còn lại vẫn do ngân sách Nhà nước cấp phát.

Trong điều kiện kinh tế hiện nay, việc làm và thu nhập của người dân còn khó khăn nên không thể tăng đại trà học phí. Do vậy, việc xây dựng học phí lần này chưa tính đến tăng đồng loạt để bù đắp chi phí.

Chất lượng giáo dục phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, mà học phí chỉ là một trong số đó. Ngoài ra, đối với các trường công lập, học phí chỉ là một nguồn thu của cơ sở giáo dục. Trên thực tế những năm trước đây và cho đến hiện nay, về cơ bản Nhà nước vẫn đảm bảo hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên và chi đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ sở giáo dục để hoạt động giáo dục, giảng dạy được diễn ra bình thường, đảm bảo chất lượng.

Nguồn SGGP