Bình Phước - vùng nguyên liệu tiêu bền vững

BP - Cuối năm 2016, nhân chuyến thăm Công ty TNHH chế biến gia vị Nedspice tại Bình Dương, đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, đề xuất công ty mở nhà máy chế biến xuất khẩu tiêu bột tại Bình Phước để tăng nguồn thu cho tỉnh, doanh nghiệp có điều kiện tiếp cận vùng nguyên liệu bền vững hàng đầu của Việt Nam.

 LIÊN KẾT DOANH NGHIỆP - NÔNG DÂN BỀN VỮNG

Tháng 5-2013, thông qua UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư phối hợp Công ty Nedspice triển khai Dự án “Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững”. Đến nay, dự án đã qua 2 giai đoạn (giai đoạn 1: 2013-2015, giai đoạn 2: 2015-2017). Mục tiêu của dự án là nhằm hỗ trợ phát triển mô hình sản xuất tiêu ở Bình Phước thông qua việc hình thành các tổ, nhóm câu lạc bộ (CLB) nông hộ sản xuất tiêu bền vững.

Nông dân Lộc Quang trao đổi kinh nghiệm trồng tiêu bền vững

Đây cũng là mô hình liên kết người trồng tiêu - doanh nghiệp đầu tiên ở Bình Phước bước đầu mang lại hiệu quả, tạo niềm phấn khởi khi cả 2 bên đều có lợi. Bình Phước cũng là tỉnh duy nhất Nedspice chọn triển khai chuỗi giá trị sản xuất hồ tiêu bền vững. Theo đó, Nedspice phối hợp với Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tập huấn cho nông dân canh tác hồ tiêu theo 10 tiêu chí R.A (Rain forest Alliance: tiêu chuẩn để tiêu xuất khẩu được vào châu Âu và các thị trường khác). Hiệu quả thực tiễn là chất lượng hồ tiêu (trong dự án) đạt tiêu chuẩn xuất khẩu (không còn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trên tiêu đen, đặc biệt là các hoạt chất cấm). Dự án tăng diện tích, sản lượng thu mua tiêu, chất lượng cũng tăng từng năm.

Cụ thể, vụ mùa 2013-2014, dự án thực hiện ở 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp. Công ty Nedspice đã liên kết với 202 hộ/10 CLB, hợp đồng bao tiêu 400 tấn tiêu khô đạt chuẩn. Mùa tiêu 2015-2016, Nedspice mở rộng dự án ở 2 huyện và thêm huyện Hớn Quản liên kết với 700 hộ/24 CLB, thu mua 1.000 tấn tiêu. Kết thúc mùa vụ, Nedspice cấp chứng chỉ R.A cho 540 nông hộ, có 160 thành viên bị loại khỏi dự án. Niên vụ 2016-2017, Nedspice thu mua 1.500 tấn tiêu, loại bỏ 52 thành viên (còn 488 thành viên) do không thực hiện đúng quy trình sản xuất theo 10 tiêu chí R.A, sản phẩm chất lượng kém. Niên vụ này, chất lượng tiêu trong dự án đạt tiêu chuẩn xuất khẩu theo yêu cầu của thị trường EU, với 80% sản lượng đạt loại A/B.

Cũng trong năm 2016, thực hiện chủ trương của Chính phủ tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, trên địa bàn tỉnh đã có nhiều hợp tác xã (HTX) kiểu mới được thành lập ở Lộc Ninh, Bù Đốp, Hớn Quản, trong đó ngành nghề chính là sản xuất hồ tiêu. Thành viên sáng lập HTX chủ yếu là nông hộ tham gia CLB sản xuất hồ tiêu bền vững liên kết Nedspice.

VÙNG NGUYÊN LIỆU ỔN ĐỊNH

Nedspice Việt Nam là công ty có 100% vốn của Hà Lan. Tập đoàn chế biến gia vị Nedspice (Hà Lan) là một trong 3 tập đoàn sản xuất gia vị hàng đầu thế giới. Tại Việt Nam, Nedpsice thu mua bình quân khoảng 10.000 tấn tiêu khô/năm. Khác với các doanh nghiệp khác (chỉ thu mua) tại Việt Nam, Nedspice vừa thu mua hồ tiêu vừa có nhà máy sản xuất tiêu bột để cung cấp cho hệ thống siêu thị châu Âu.

Ông Willem Scato Valt Meijer, Tổng giám đốc Nedspice Việt Nam cho biết, công ty có thị trường truyền thống lâu đời nên rất cần vùng nguyên liệu ổn định bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Do đó, Nedspice cam kết thực hiện chuỗi giá trị cung ứng tiêu trên địa bàn Bình Phước mang tính bền vững lâu dài, bảo đảm lợi ích kép cho cả doanh nghiệp và nông dân.

Niên vụ 2017-2018, Nedspice đưa ra mục tiêu liên kết với 2.000 nông hộ trồng tiêu trên địa bàn tỉnh Bình Phước, hợp đồng thu mua 3.000 tấn tiêu (chiếm gần 30% sản lượng thu mua hằng năm của công ty). Bình Phước có hơn 14.000 ha hồ tiêu, sản lượng bình quân 25.000 tấn (hơn gấp đôi sản lượng thu mua bình quân của Nedspice). Như vậy, vẫn còn sản lượng hồ tiêu lớn của Bình Phước trôi nổi trên thị trường qua nhiều khâu trung gian (nguy cơ gian lận thương mại, ảnh hưởng uy tín chất lượng nông sản).

Tham dự hội nghị tổng kết Dự án “Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững” niên vụ 2016-2017, ngoài đại diện 24 CLB ở 3 huyện Bù Đốp, Lộc Ninh, Hớn Quản còn có đại diện nông dân, phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn các huyện Bù Gia Mập, Bù Đăng, Phú Riềng, Chơn Thành và thị xã Bình Long. Tại hội nghị, nhiều thành viên các CLB đều đánh giá hiệu quả của dự án, đồng thời đề xuất Nedspice mở rộng dự án trên địa bàn. Nông dân, phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn các huyện, thị cũng đề xuất công ty thành lập CLB tại các xã có diện tích trồng tiêu lớn.

Hiện nay, Lộc Ninh - vùng chuyên canh hồ tiêu có tiếng của Việt Nam đã xây dựng được nhãn hiệu hồ tiêu tập thể với 825 hộ đăng ký trở thành hội viên của Hội hồ tiêu Lộc Ninh. Ngoài các CLB của Nedspice, phong trào HTX kiểu mới đang trong cao trào phát triển, theo hướng sản xuất nông sản đạt tiêu chuẩn VietGAP. Hồ tiêu là cây trồng khó tính nhưng Bình Phước được thiên nhiên ưu đãi về thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn nước phù hợp với cây trồng này. Đặc biệt, người trồng tiêu Bình Phước tích lũy kho kinh nghiệm dày dạn, quý báu của nhiều thập niên trồng cây “đỏng đảnh” hồ tiêu. Đó cũng chính là những yếu tố cơ bản quyết định vùng nguyên liệu bền vững, cơ hội “vàng” để doanh nghiệp hợp đồng, thu mua và mở nhà máy chế biến xuất khẩu hồ tiêu ở Bình Phước.

Phương Hà