Bác Hồ viết Di chúc

BP - Vào giữa tháng 5-1965, khi đó Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tròn 75 tuổi và Bác tự cảm nhận được sức khỏe của mình giảm sút so những năm trước đó. Bác cho rằng, mình đã thuộc lớp người “xưa nay hiếm”. Mặc dù Người cảm nhận thấy “Tinh thần vẫn sáng suốt, thân thể vẫn khỏe mạnh”, nhưng Người cũng đã đưa ra dự báo “Nhưng ai mà đoán biết tôi còn phục vụ cách mạng, phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân được bao lâu nữa?”, (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội năm 2002, trang 497).

Như vậy, rõ ràng là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự cảm được thời khắc quan trọng trong khoảng thời gian còn lại ở phần cuối cuộc đời của mình. Và chính từ sự dự cảm đó, Người đã viết trong Di chúc: “Vì vậy, tôi để lại mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột”, (Sđd, t 12, tr 497).

Trong bản Di chúc đầu tiên được Người viết vào ngày 15-5-1965, nhân dịp mừng thọ 75 tuổi. Bản Di chúc này do Người tự đánh máy, dày 4 trang và có chữ ký chứng kiến của đồng chí Lê Duẩn, khi đó là Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Và đây là bản Di chúc hoàn chỉnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong hai năm sau, tức năm 1966 và 1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bổ sung vào bản Di chúc mà Người viết năm 1965. Ở phần nội dung bổ sung, Người viết về Đảng. Ngay ở khổ văn đầu tiên của phần này, Người đã viết: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân”. Và đến đây, Người viết thêm cụm từ “phục vụ Tổ quốc”. Cũng ở phần bổ sung viết về Đảng, ở khổ văn thứ ba, Người viết: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng”. Đến đây, Người bổ sung thêm câu: “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau” vào cuối của khổ văn này.

Đến năm 1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục bổ sung vào Di chúc một đoạn viết tay gồm 6 trang. Đến năm 1969, vào ngày 10-5, Người viết lại toàn bộ phần mở đầu của bản Di chúc bằng một trang viết tay. Khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh tự cảm thấy “sức khỏe có kém so với vài năm trước đây”. Và Người đã bình tĩnh, chủ động nhận bắt quy luật của tự nhiên, nên Người đã viết: “Năm nay, tôi vừa 79 tuổi, đã là lớp người “xưa nay hiếm”... Khi người ta đã ngoài 70 xuân, thì tuổi tác càng cao, sức khỏe càng thấp. Điều đó cũng không có gì lạ”. Vì vậy, Người đã chủ động viết Di chúc để lại muôn vàn tình thương yêu và những lời căn dặn tâm huyết cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và đồng chí, bạn bè gần xa.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được công bố vào năm 1969 và có đề ngày 10-5, gồm 4 trang in khổ 14,5cm x 22cm. Bản Di chúc này chủ yếu dựa vào bản Di chúc Người đã viết năm 1965, trong đó có đoạn mở đầu là bản Người đã viết vào năm 1969. Ở đoạn nói về việc riêng là phần đầu của bản Người đã viết vào năm 1968. Các bản thảo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VI công bố năm 1989, vào dịp kỷ niệm lần thứ 100 Ngày sinh của Người.

Sinh, lão, bệnh, tử là quy luật của cuộc đời, của tạo hóa đặt ra cho con người và muôn vật trên thế gian. Vì vậy, đã là con người sinh ra trên cõi đời này thì không ai ở ngoài vòng của quy luật trên và dẫu là thánh nhân thì cũng vậy. Song từ Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho chúng ta thấy, tuy sức khỏe đã giảm sút nhưng ở Người vẫn nồng cháy một tình yêu thương lớn lao và tinh thần trách nhiệm cao cả đối với đồng chí, đồng bào, đối với toàn dân tộc, với cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới. Di chúc của Người là chúc thư của một lãnh tụ thiên tài, một nhà cách mạng lỗi lạc, một chiến sĩ cộng sản suốt đời yêu thương, trân trọng con người, phấn đấu hy sinh vì tự do, hạnh phúc của con người.

Những tư tưởng vĩ đại, những phẩm chất đạo đức trong sáng tuyệt vời và chủ nghĩa nhân văn cộng sản tỏa sáng từ Di chúc lịch sử - di sản vô giá mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta sẽ mãi mãi là nguồn sức mạnh to lớn dẫn dắt toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Việt Nam trên con đường xây dựng Tổ quốc Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.                              

Diệp Viên