Anh hùng Trương Định sống mãi cùng dân tộc

BP - Tháng 8-2014, nhân dân cả nước nói chung, các tỉnh Tiền Giang và Quảng Ngãi nói riêng, nghiêng mình tưởng nhớ 150 năm ngày Anh hùng dân tộc Trương Định tuẫn tiết và qua đời (20-8-1864 - 20-8-2014). Lễ giỗ Trương Định được tổ chức trang trọng tại Gò Công (Tiền Giang) và Sơn Tịnh (Quảng Ngãi).

VÀI NÉT VỀ NGƯỜI ANH HÙNG

Bình tây Đại nguyên soái Trương Định sinh năm 1820 tại thôn Trường Định, xã Tư Cung, Phủ Bình Sơn (nay là xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quãng Ngãi). Năm 24 tuổi (1844), ông theo cha vào Nam, lấy vợ và lập nghiệp ở Gò Công (Tiền Giang). Năm 1854, Trương Định chiêu mộ dân nghèo lập đồn điền Gia Thuận. Ông được triều đình nhà Nguyễn phong chức Phó quản cơ, rồi Quản Cơ. tham gia chống giặc ngoại xâm cùng quân triều đình, lập được nhiều chiến công. Đến năm 1862, nhà Nguyễn ký hòa ước Nhâm Tuất, giao 3 tỉnh miền Đông cho Pháp, hạ lệnh cho Trương Định bãi binh và đi nhận chức Lãnh binh ở An Giang. Theo yêu cầu của nhân dân và các nghĩa sĩ, Trương Định đã khước từ lệnh của triều đình và nhận danh hiệu Bình tây Đại nguyên soái, tiếp tục cuộc chiến đấu chống Pháp. Ngày 20-8-1864, giặc Pháp bất ngờ bao vây đánh úp nghĩa quân, Trương Định bị trọng thương. Không để rơi vào tay giặc, ông đã rút gươm tự sát để bảo toàn khí tiết người anh hùng.

Sau khi Trương Định hy sinh, thi hài ông được gia đình và nhân dân mang về an táng trọng thể tại một địa điểm nay thuộc thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Năm 1964, ngôi mộ được tu bổ khang trang và giữ nguyên dáng dấp đến ngày nay, dù đã qua nhiều lần trùng tu. Đến năm 1972 đền thờ ông cũng được nhân dân xây dựng trên đất Gò Công. Ở quê nhà, huyện Sơn Tịnh, (Quảng Ngãi), sau ngày Trương Định tuẫn tiết, triều đình Huế đã cho xuất tiền xây dựng đền thờ ông tại làng Tư Cung và giao cho các quan tỉnh Quảng Ngãi tế lễ hàng năm. Ngôi đền đã bị hư hại trong chiến tranh và mất hẳn dấu vết. Năm 2007, thể theo nguyện vọng của nhân dân và cũng để tỏ lòng tri ân người anh hùng đã hy sinh vì nghĩa lớn, huyện Sơn Tịnh và tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư xây dựng lại đền thờ Trương Định để làm nơi hương khói. Tại Quảng Ngãi, lễ tưởng niệm và các hoạt động văn hóa sẽ diễn ra tại đền thờ Trương Định trong các ngày 17 và 18-8. Các hoạt động tưởng niệm người Anh hùng dân tộc tại huyện Gò Công Đông và thị xã Gò Công được tiến hành vào ngày 19 và 20-8 hàng năm.(*)

TẤM GƯƠNG NGỜI SÁNG

Tấm gương bất khuất của Trương Định đã khơi dậy mạnh mẽ tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược những năm 60 của thế kỷ XIX. Và từ đó, người Anh hùng dân tộc Trương Định dần trở thành vị thần bảo hộ cuộc sống của người dân trong vùng. Vì thế, mộ, đền thờ và tượng của ông đã được nhân dân Gò Công xây dựng, tu sửa, tôn tạo và hàng năm thường xuyên tổ chức lễ cúng tế, tưởng nhớ.

Năm nay tại xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh, ngoài lễ giỗ và dâng hương tưởng niệm 150 năm ngày Anh hùng dân tộc Trương Định hy sinh, còn có việc đón “Bằng Di tích Lịch sử văn hóa cấp tỉnh”, dựng tượng Trương Định tại đền thờ... Đây là những hoạt động thể hiện việc tưởng nhớ công ơn vị Anh hùng dân tộc, người con ưu tú của quê hương Quảng Ngãi, tấm gương bất khuất, kiên cường đấu tranh chống giặc ngoại xâm, góp phần giữ yên bờ cõi nước Nam.

Lễ tưởng niệm Anh hùng dân tộc Trương Định hàng năm trở thành lễ hội lớn của nhân dân Tiền Giang và Quảng Ngãi. Lễ hội với mục đích và ý nghĩa ghi nhớ công lao của ông đối với quê hương, đất nước; là truyền thống “uống nước nhớ nguồn” ngàn đời của nhân dân ta. Ngày lễ tưởng niệm vị Anh hùng dân tộc Trương Định còn là đợt sinh hoạt lịch sử trực quan nhất. Bản thân ngày lễ đã chuyển tải đến các thế hệ hôm nay và mai sau về lòng tự hào dân tộc, truyền thống yêu nước của người Việt mà Trương Định là một trong những tấm gương tiêu biểu, cụ thể nhất, sinh động nhất. Sự hy sinh cao quý của ông nói riêng và của các bậc anh hùng, chiến sĩ nói chung trong các cuộc kháng chiến vệ quốc vĩ đại của dân tộc ta mang một ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục truyền thống, lịch sử và tinh thần dân tộc cho các thế hệ mai sau.

Trung Lương
(*) Bài viết có tham khảo các tài liệu.